Context / probleemstelling of aanleiding
Context/probleemstelling of aanleiding:
‘Arts en maatschappij’ is één van de longitudinale leerlijnen in de opleiding geneeskunde aan de Universiteit Antwerpen en stelt maatschappelijk onderwerpen centraal die relevant zijn voor toekomstige artsen. Voorbeelden hiervan zijn inleiding tot de sociologie en ethiek. Diversiteit is een deelmodule die in alle jaren wordt aangeboden.
Aanvankelijk was deze plenaire lessenreeks kennisgericht en voornamelijk gefocust op theoretische kaders rond gezondheidsverschillen bij mensen met migratie-achtergrond. In 2019 wordt een uniek project geïntroduceerd: PASKON-methode (Schei, 2019), hierbij ligt de focus op het verhaal achter de patiënt. Er is oog voor diversiteit op verschillende vlakken (qua ‘pathologie’, migratie-achtergrond, klasse, …).
Beschrijving van de interventie/innovatie:
In het eerste jaar voeren studenten geneeskunde een patiëntinterview uit op basis van de PASKON-methode: een groep van 5 studenten bezoekt een patiënt thuis. Het is een overgang van vaardigheidstraining met simulatiepatiënten in de universiteit naar een diepte-interview met een ‘echte’ patiënt in hun eigen context.
Het interview omvat het bevragen van attitude rond gezondheid, kwaliteit van leven, de sociale anamnese van de patiënt om een holistisch perspectief te krijgen. De studentengroepjes werken nadien aan een creatieve reflectie van het interview, dat ze aan een grotere groep studenten voorstellen. De patiënt wordt uitgenodigd om feedback te geven op de voorbereiding en deel te nemen aan de presentaties.
Ervaringen/analyse van de implementatie:
Om dit proces te evalueren richtten we in 2020 een focusgroep in met 9 studenten. In 2020 en 2022 interviewden we in totaal 10 patiënten. Ook verzamelden we 100 presentaties van de patiënteninterviews. Hieruit blijkt dat deze methodiek krachtig is. Voor de studenten omdat ze op ervaringsgerichte manier gestimuleerd worden om het verhaal van een patiënt te capteren aan de hand van een nieuwsgierige en sensitieve basishouding.
Ik wil te weten komen wat er nog is buiten die mensen die je kent. Wat zijn psychosociale aspecten, wat spreekt die mens aan? Daar zijn wij nu echt wel al vanaf jaar één keihard in ondergedompeld geweest en dat is heel interessant. (1ste jaar student, 2020)
Vanuit de patiënt is het een interessante (leer)ervaring en een erkenning van hun eigen verhaal.
Ik ben zo blij om de toekomstige dokters iets te leren vanuit mijn eigen verhaal. (PASKON-patiënt, 2023)
Lessons learned (implicaties voor de praktijk):
De PASKON-methodiek is een belangrijke manier om studenten vanaf het eerste jaar onder te dompelen in het ervaringsgericht leren. Het verhaal van de patiënt wordt geëxploreerd en zet een bewustwording rond privileges, verschillende referentiekaders, … in gang bij de studenten zelf (op micro-niveau). Er wordt bewust gekozen om diversiteit en het patiëntenperspectief vanaf het eerste jaar te plannen (meso-niveau) waardoor de brug kan gemaakt worden naar de plaats van de toekomstige arts in de maatschappij waarin gestreefd wordt naar gelijke kansen voor iedere persoon (macro-niveau).
Referenties (max. 2):
Schei E, Fuks A, Boudreau J. Reflection in medical education: intellectual humility, discovery, and know-how. Med Health Care and Philos 2019; 22, 167–178. Available from https://doi.org/10.1007/s11019-018-9878-2
