Context / probleemstelling of aanleiding

Context/probleemstelling of aanleiding:

Reflectieve vaardigheden worden beschouwd als een belangrijke competentie van medische professionals[1]. Daarom is reflectievaardigheidstraining geïntegreerd in het curriculum van (bio-) medische wetenschappen aan het Radboudumc, Nijmegen. Studenten onderschatten de waarde ervan en waarderen reflectie niet automatisch. Om beter aan te sluiten bij de belevingswereld en mindset van beginnende studenten, introduceren we een studentenperspectief op het aanleren van reflectieve vaardigheden.

Beschrijving van de interventie/innovatie:

In een keuzestage ‘Medisch Onderwijs’ voor masterstudenten is reflectieve vaardigheidstraining bestudeerd en verbeterd. We hebben een literatuuronderzoek uitgevoerd, bestaand lesmateriaal onderzocht en de behoeften van studenten verkend met behulp van een vragenlijst en diepte-interviews. Op basis van deze analyse ontwikkelden we nieuw studiemateriaal, op maat gemaakt voor en aansluitend bij de student.

Ervaringen/analyse van de implementatie:

Om de essentie van reflectie duidelijk te maken, en de vaardigheden gericht te oefenen, zijn nieuwe innovatieve en inspirerende leermiddelen ontwikkeld. Een nieuw ontworpen zakkaartje dient als bron voor het waarom, het wat en het hoe van reflectie in de dagelijkse praktijk. Speciale aandacht gaat uit naar leidende vragen om studenten te ondersteunen bij het vinden van meer diepgang in hun reflectieproces. Een nieuw ontworpen workshop ‘Reflectie: Nieuwsgierig naar jezelf?!’ richt zich op het (h-)erkennen moeite te hebben met reflectie, ervaringsleren en peer-assisted learning met een student in de rol van een van de begeleiders.

Lessons learned (implicaties voor de praktijk):

Als jonge student is reflectie vaak niet het meest aantrekkelijke onderwerp. Erkennen dat reflectie moeilijk mag zijn en te leren valt is van belang. Het ontwerp van het lesmateriaal en de activiteiten heeft een grote invloed op de ervaringen van de ontvanger. Of studenten reflectie omarmen of verwerpen wordt grotendeels bepaald door het gebruikte kader. Voor zowel studenten als docenten zijn complexe en ambigue activiteiten, zoals reflectie, zeker gebaat bij de inbreng van de doelgroep om blinde vlekken bloot te leggen.

Take home message

Reflectie is een krachtig en veelomvattend instrument in een leven lang leren. Het opnemen van de ervaringen en gebruik maken van de creativiteit van afstuderende studenten verbetert de effectiviteit van het onderwijs en de implementatie van reflectievaardigheden van onze studenten.

Referenties (max. 2):

[1] Mann, K., Gordon, J., MacLeod, A. Reflection and reflective practice in health professions education: a systematic review. Advances in health sciences education, 2009;14 (4): 595-621.