Een expert is een ‘meester’ die na het doorlopen van ‘Lehrjahre’ en ‘Wanderjahre’ actief ervaring heeft opgedaan. Zo’n expert is onmisbaar als procesbegeleider in het hoger onderwijs. Daar gaat het er immers niet meer om studenten te infiltreren met boekenwijsheid, maar om hen in de diepte te leren omgaan met onzekerheden, met tegenstrijdige kennis. Daar moet de student eigen wegen zoeken en een eigen stijl vinden.

Een volwassen expert kan in dit academische proces een excellente rol vervullen als begeleider door zich samen met de student te verbazen over wat er nu weer op diens weg gekomen is. Hij of zij kan dit doen door als kritische discussiepartner op te treden, door enthousiast te zijn over wat de student bij verrassing voor nieuws heeft ontdekt en door zich hardop af te vragen waarom die ontdekking niet eerder door hem- of haarzelf is gedaan. De expert kan nieuwe gedachten plaatsen in het kader van zijn of haar eigen, rijke ervaringen en er zo voor – of samen met – de student een ander licht op werpen. Hij of zij kan bij dit alles als rolmodel optreden.

Maar waar blijft daarbij de kennisoverdracht? Die vindt eveneens plaats op academische wijze en wel zo, dat duidelijk wordt hoe betrekkelijk sommige kennis is. Een orthodoxe meester die het allemaal wel zeker weet, die geen ongelijk wil krijgen, die zelf geen ontdekkingsreizen heeft gemaakt, maar alleen herhaalt wat hij van anderen hoorde of in de leerboeken las, geen expert en is in het huidige academische onderwijs niet meer zo geschikt als procesbegeleider. Inmiddels moeten studenten zelf lezend en luisterend kennis kunnen absorberen. Het is zeker goed om zaken nog eens uit de mond van een ander te horen, maar van deze slechts bij herhaling getransporteerde feitenkennis blijft na de examens veelal weinig over. Een academisch student moet de informatie niet onvrijwillig frontaal in de schoot geworpen krijgen door de leermeester die het allemaal zo goed weet.

Vanuit een zelf doorleefde ervaring kan juist de expert een student kennis bijbrengen, waardoor de overdracht daarvan efficiënter zal verlopen. Hij of zij kan die kennis relativeren en zo de student bezielen in plaats van ontmoedigen; dit laatste gebeurt wanneer de nadruk ligt op een vermeende kennisachterstand. De student betrekt in de waardering van universitair docenten meestal het enthousiasme waarmee dezen doceren en de wijze waarop zij zich op het niveau van de student weten te bewegen. De goede docent is zo’n expert dat hij een deel laat zien van wat hij weet, maar ook van wat hij niet weet. Ook kan hij aangeven wat er hoe dan ook nog niet bekend is. Hij heeft zelf al veel bereikt en staat zo ver boven de materie dat hij niet hoeft te imponeren door grote feitenkennis. Liever brengt hij vanuit een academische houding een denkproces op gang en durft hij zich daarbij kwetsbaar op te stellen.

Experts als docent kunnen met de student meeleven, mee zoeken en mee leren. De goede expert en procesbegeleider weet dat er in de Nederlandse taal slechts één woord bestaat voor het Duitse ‘lehren’ en ‘lernen’: leren.