Samenvatting
Inleiding: Verpleegkundigen krijgen in de praktijk met ethische onderwerpen te maken, ook in de verpleeghuissector. Het verpleegkundige competentieprofiel stelt dat ze in staat zijn te participeren in ethische commissies. Wat dat inhoudt is niet duidelijk en hoe deze competenties onderwezen moet worden evenmin. Aangezien in de verpleeghuissector weinig verpleegkundigen met ethische commissies te maken krijgen is de vraag: welke competenties hebben verpleegkundigen nodig om te kunnen participeren in georganiseerde vormen van ethisch overleg (al dan niet in ethische commissies) in verpleeghuizen?
Methode: Om een antwoord te krijgen op deze vraag zijn in willekeurig gekozen verpleeghuizen interviews gehouden met elf verpleegkundigen die deelnemen aan een vorm van georganiseerd ethisch overleg. De vragen zijn gericht op de inhoud van de beroepscompetenties, namelijk kennis, houding en vaardigheden. Daarnaast zijn vragen gesteld aangaande het ethisch overleg, ethische onderwerpen en het ethiekonderwijs.
Resultaten: De resultaten zijn weergegeven in het format van een verpleegkundig competentieprofiel, met aanbevelingen aan de opleidingen. Vooral kennis van de organisatie en van wet-en regelgeving, een empathische en respectvolle houding en de vaardigheden luisteren en argumenteren zijn belangrijk. Door alle respondenten worden dilemma’s rond dood en sterven ervaren, en dan vaak rond vocht en voeding.
Conclusies: Verpleegkundigen met werkervaring zijn in staat deel te nemen aan ethisch overleg in de verpleeghuissector. Wel missen ze kennis van wet-en regelgeving. Door dichter bij de praktijk te blijven zou het ethiekonderwijs in de verpleegkunde hier meer aandacht aan kunnen besteden. De bevindingen zijn generiek en van belang voor andere gezondheidszorgprofessionals. (Cusveller B, Huijser H, Klinkhamer-Hazeleger D, Zwart-van Dommelen J. Competenties van verpleegkundigen in het ethisch overleg in verpleeghuizen. Tijdschrift voor Medisch Onderwijs 2011;30(1-2):11-21)
Summary
Introduction: Nurses are confronted with ethical issues in all settings, including nursing homes. According to the professional nursing competency profile, nurses should be able to participate in ethics committees. However, it is not clear what this competency entails or how it is taught. We conducted a study to investigate which competencies nurses should have in order to be able to participate in organised forms of ethical deliberations (whether in an ethics committee or otherwise) in nursing homes.
Method: We interviewed eleven nurses from randomly selected nursing homes who participated in formal discussions on ethical issues in their institution. The interview questions related to professional competencies (i.e. knowledge, attitude and skills) and to ethics-related formal deliberations, issues and education.
Results: The results are presented as a nursing competency profile with recommendations for nursing education. Some issues were considered to be of particular importance: knowledge about the institution, legal issues and regulations, an empathetic and respectful attitude and listening and reasoning skills. All respondents had experienced dilemmas around death and dying, particularly in relation to feeding and nutrition.
Conclusion: Nurses with some work experience are able to participate in deliberations around ethical issues. However, they experience deficiencies in knowledge about legislation and regulations. Ethics education during nursing training should be more practical and based on cases. The results seem to be generic and have relevance to other health care professionals as well.(Cusveller B, Huijser H, Klinkhamer-Hazeleger D, Zwart-van Dommelen J. Competencies of nurses for ethical consultations in nursing homes. Netherlands Journal of Medical Education 2011;30(1-2):11-21)
