F. Verstappen. Medische Basiskennis. Derde druk. Den Haag: Uitgeverij Lemma; 2009. Prijs € 45,31 ISBN: 9789059313255

Het boek ‘Medische Basiskennis’ biedt een beknopt overzicht van de celbiologie, fysiologie, anatomie en pathologie, ten behoeve van opleidingen in de gezondheidszorg. In 17 hoofdstukken wordt door de auteur, die geneeskunde studeerde en promoveerde op een fysiologisch onderwerp, op heldere wijze een uiteenzetting gegeven van deze uitgebreide, complexe en onderling nauw verweven vakgebieden. De geïntegreerde benadering van de onderwerpen sluit aan bij de momenteel gangbare multidisciplinaire en probleemgerichte opzet van opleidingen in de gezondheidszorg; een opzet die zich in gunstige zin onderscheidt van de vroegere, traditionele aanpak die uitging van individuele ‘vakgebieden’ die min of meer zelfstandig werden gepresenteerd en getoetst.

Doordat het gehele boek is geschreven door één enkele auteur is een hoge mate van eenheid en consistentie bereikt. De stijl en de wijze van aanpak van verschillende onderwerpen zijn uniform, het boek leest plezierig. De illustraties, in het algemeen lijntekeningen met een enkele steunkleur, zijn eenvoudig en duidelijk.

De diepgang van de behandeling van de onderwerpen in dit boek van iets meer dan 400 bladzijden is noodzakelijkerwijs gering. Men mag ook niet méér verwachten van een boek van een dergelijke omvang. Echter, sommige van de ‘grote’ onderwerpen uit de biomedische basisvakken komen er wel heel bekaaid van af. Het ontstaan van tumoren wordt afgedaan met minder dan een halve pagina; atherosclerose moet het met nog minder stellen. Neurodegeneratieve aandoeningen worden in twee bladzijden besproken. Merkwaardig genoeg krijgt het syndroom van Down een volledig hoofdstuk van tien bladzijden toebedeeld.

De ontwikkelingen in de biomedische wetenschappen gaan snel; het is voor een eenling welhaast ondoenlijk om op alle terreinen de actuele stand van zaken te overzien. Vandaar dat het niet hoeft te verwonderen dat op veel plaatsen in het boek het gebodene ietwat gedateerd aandoet, of dat details net niet juist vermeld staan.

Er zijn geen referenties toegevoegd aan de tekst; in plaats daarvan wordt volstaan met een lijst van aanbevolen literatuur achterin het boek. De kwaliteit van de aanbevolen werken varieert aanzienlijk; de genoemde fysiologieboeken – de voortreffelijke leerboeken van Guyton en Boron – zijn zeker terecht genoemd; de genoemde pathologieboeken zijn echter de hekkensluiters van het huidige aanbod. Van diverse van de genoemde boeken is niet de meest recente druk opgegeven.

Desalniettemin biedt ‘Medische Basiskennis’ een prettig leesbaar en beknopt overzicht van een breed terrein van ‘basale’ biomedische onderwerpen. Voor opleidingen waarbinnen een dergelijk globaal overzicht in de Nederlandse taal nuttig en toereikend is, kan ik het boek zeker aanbevelen, met de bovengeplaatste kanttekeningen. Voor studies waarin een grotere diepgang vereist is, zoals de geneeskundestudie, acht ik dit boek maar zeer beperkt bruikbaar. Voor een eerste introductie van de onderwerpen, bijvoorbeeld in de eerste weken van de studie, heeft het wellicht een toepassing. Maar daarna zal het toch te kort schieten en zal de verdieping moeten komen van de ‘grote’ leerboeken.