Context / probleemstelling of aanleiding
Context/probleemstelling of aanleiding:
De zorgsector is momenteel verantwoordelijk voor circa 7% van de totale uitstoot van broeikasgassen en voor 14% voor het gebruik van grondstoffen1. Streven naar duurzaamheid vormt een steeds belangrijker en urgenter onderdeel in de wereld én in de gezondheidszorg. Onderwijs is essentieel om de bewustwording en kennis over de impact van de zorg op het klimaat (en andersom) te vergroten2. Vervolgens kan onderwijs de zorgverleners inspireren om duurzamer te handelen.
Beschrijving van de interventie/innovatie:
Voor de masterfase geneeskunde zijn op de Noordwest Academie te Alkmaar voor verschillende KTO’s (Klinisch Trainings Onderwijs), die voorafgaan aan de verschillende coschappen, lessen ontwikkeld waarin het zorg-specifieke handelingsperspectief voor duurzame zorg aan bod komt. Náást de bewustwording over de effecten van de zorg op het klimaat en milieu wordt gewerkt met de praktische hoofdvragen: ‘Hoe kan de zorg duurzamer geleverd worden en wat kan de coassistent daar concreet aan bijdragen?’.
Tijdens het KTO interne geneeskunde staat het effect van voorschrijfgedrag op het milieu centraal. Bewustwording van de verschillende scopes en de R-ladder komt tijdens het KTO heelkunde aan bod, met nadruk op duurzame materiaalkeuzes op de operatiekamer. Bij het KTO neurologie/psychiatrie komt het belang van preventie aan bod. De meest duurzame zorg is namelijk de zorg die niet geleverd wordt. We werken hierbij met verschillende activerende werkvormen. Tijdens het KTO kindergeneeskunde/gynaecologie wordt duurzame anticonceptie besproken binnen het centraal onderwijs in het AUmc.
Ervaringen/analyse van de implementatie:
Over het algemeen wordt het onderwijs als positief ervaren. Ze zijn vaak blij verrast dat ze zelf actief aan de slag kunnen en dat ze met praktische handvatten naar huis gaan die ze in de coschappen direct kunnen toepassen.
Als verbeterpunt geven de studenten aan dat de lessen nog beter aan kunnen sluiten op het onderwijs tijdens de bachelor. Ook geven ze aan soms het gevoel te hebben dat hun acties weinig effect hebben op het grotere geheel.
Lessons learned (implicaties voor de praktijk):
Concluderend is de recent ontwikkelde pilot een succes gebleken die we momenteel blijvend inzetten. Wel kunnen de lessen nog beter afgestemd worden op het curriculum zodat overbodige herhaling voorkomen wordt en zodat de focus op de praktische toepasbaarheid ligt. Het blijft belangrijk om dit onderwerp actief onder de aandacht van de studenten te brengen en hen bewust te maken van de duurzame keuzes binnen de gezondheidszorg.
Referenties (max. 2):
Steenmeijer, M. A. et al. The environmental impact of the Dutch health-care sector beyond climate change: an input–output analysis. The Lancet Planetary Health 6, e949–e957 (2022).
Elders, P. N. D. et al. Van bewustwording tot actie: de rol van onderwijs voor Planetary Health. in Groene planeet, groene zorg: Jouw impact als zorgprofessional (Bohn Stafleu van Loghum, 2024).
