Context / probleemstelling of aanleiding

Probleemstelling (inclusief theoretische onderbouwing en onderzoeksvraag/vragen):

De Covid-19 pandemie creëerde wereldwijd een noodsituatie in de gezondheidszorg. De zorg voor de enorme toestroom van ernstig zieke patiënten met een onbekend ziektebeeld vereiste aanpassingsvermogen van en samenwerking tussen artsen van verschillende disciplines. Dit gebeurde veelal op nieuw gecreëerde Covid- en IC-afdelingen. A(n)iossen en medisch specialisten moesten onbekende zorgactiviteiten verrichtten buiten hun eigen discipline, vaak samen met onbekende collega’s. Dit kan alleen middels aanpassing aan nieuwe omstandigheden, door nieuwe kennis en vaardigheden op te doen, te integreren en te ontwikkelen en door intraprofessioneel (leren) samenwerken (intraP(L)S) tussen artsen van verschillende disciplines. Er is hedendaags nog weinig zicht op hoe de ontwikkeling van aanpassingsvermogen en intraPS tijdens het werk en werkplekleren van A(n)iossen verloopt en gestimuleerd kan worden. De Covid-pandemie biedt een mooie kans om dit inzichtelijk te krijgen en lessen te leren voor toekomstig medisch onderwijs, aangezien aanpassingsvermogen en samenwerking ook nodig zijn bij andere complexe zorgvragen. Onderzoekvraag van deze studie: welke lessen kunnen we leren van het aanpassingsvermogen en intraPS van A(n)iossen tijdens de Covid-pandemie?

Methode:

We hebben 16 semigestructureerd interviews afgenomen bij A(n)iossen en medisch specialisten van verschillende disciplines. Respondenten werkten tijdens de eerste en/of tweede golf op een Covid- /IC-afdeling in tien verschillende ziekenhuizen in Nederland. Er is gebruik gemaakt van een interviewguide met twee topics: aanpassingsvermogen en intraPS. Interviews zijn opgenomen, geanonimiseerd en getranscribeerd. De data is geanalyseerd middels template analysis in een iteratief proces. Twee onderzoekers hebben alle data gecodeerd en vervolgens in verschillende stadia bediscussieerd met een multidisciplinair onderzoeksteam.

Resultaten (en conclusie):

We vonden vier overkoepelende, nauw verweven thema’s die van invloed zijn op het leren van A(n)ios tijdens de pandemie: collectieve onzekerheid, sociale cohesie en een gevoel van veiligheid, noodzaak tot adaptief handelen en intraPS. De collectieve onzekerheid over de onbekende ziekte en het voortduren van de crisis dwongen A(n)iossen ertoe zich aan te passen. De combinatie van collectieve onzekerheid, sociale cohesie en een gevoel van veiligheid, en de aanwezigheid van verschillende disciplines op één afdeling bevorderden het intraPS van A(n)iossen. Echter, intraPS was niet altijd vanzelfsprekend door de omvang van de crisis en de enorme toestroom van nieuwe patiënten. Bijkomende drukte zorgde er vaak voor dat er geen tijd en/of ruimte was voor intraPS. De fysieke en psychologische nabijheid van supervisoren bleek een belangrijke factor in het bijdragen aan een veilig leerklimaat.

Discussie (beschouwing resultaten en conclusie in het kader van de theorie):

De urgentie en grootsheid van de pandemie creëerde tijdens de eerste golf collectieve onzekerheid en vroeg om aanpassingsvermogen van artsen. Deze situatie bevorderde het leerproces van A(n)ios, met name door de groeiende domein-specifieke kennis van Covid-19 en de taakcomplexiteit behorend bij Covid-zorg. Dit is in lijn met eerder onderzoek naar adaptieve expertise ontwikkeling [1]. Na de eerste golf nam kennis over de behandeling van Covid-19 toe, waardoor Covid-zorg een routinetaak werd. Routine taken remmen de ontwikkeling van adaptieve expertise omdat routinetaken geen beroep doen op innovatie, kritisch denkvermogen, etc. [1]

Onze studie toont daarnaast aan dat de aanwezigheid van verschillende disciplines in één Covid- of IC-afdeling leidt tot verminderde barrières om samen te werken en elkaar te consulteren. Dit in tegenstelling tot eerder onderzoek waaruit bleek dat enkel de aanwezigheid van verschillende disciplines op één afdeling niet noodzakelijkerwijs in intraPS resulteert [2]. Een mogelijke verklaring hiervoor ligt in de aanwezigheid van constructieve power dynamics tijdens het werken in de eerste golf van de Covid-pandemie, zoals dat niemand bekend was met Covid-19, ook supervisoren niet.

Referenties:

Bohle Carbonell, K.B., et al., How experts deal with novel situations: A review of adaptive expertise. Educational Research Review, 2014. 12: p. 14-29.

Looman, N., et al., Chances for learning intraprofessional collaboration between residents in hospitals. Med Educ, 2020. 54(12): p. 1109-1119.