Context / probleemstelling of aanleiding
Context/probleemstelling of aanleiding:
Zowel in de patiëntenzorg als ook in het geneeskunde curriculum is er in toenemende mate oog voor patiëntparticipatie.
In het geneeskundecurriculum betekent dit vaak het volgen van een patiënt, met aandacht voor de ervaring van de patiënt. Dit sluit aan bij het biopsychosociaal zorgmodel, wat de basis vorm voor veel zorgpraktijken en bijdraagt aan de kwaliteit van zorg.
Binnen dit model schuilt nog altijd het gevaar dat we de patiënt bekijken vanuit “doktersperspectief”, en niet vanuit de intermenselijke relatie waarin beide partijen profijt hebben van de inbreng van expertise van de ander (de dokter over de pathofysiologische achtergronden en kennis vanuit voorgaande ervaringen, de patiënt over zichzelf).
Voor het uitoefenen van zorg met volwaardige patiëntparticipatie is dit gevoel van gelijkwaardigheid van groot belang.
Toch is in veel curricula deze gelijkwaardigheid niet overal even voelbaar, bijvoorbeeld in de term “patiëntdemonstratie”.
Beschrijving van de interventie/innovatie:
Vanuit voorgaande gedachte hebben wij kleinschalig, multidisciplinair, ervaringsonderwijs ontworpen met een essentiële rol voor ouders binnen het docenten team. Dit onderwijs wordt gegeven na de coschappen interne geneeskunde en chirurgie, en voor het coschap kindergeneeskunde.
Dit onderwijs is initieel opgezet als simulatieonderwijs om patiëntparticipatie te combineren met interdisciplinair (geneeskunde en verpleegkundige studenten), waarbij een trainingsacteur betrokken was om de rol van ouder te spelen. De ouder maakt hierin deel uit van het docententeam, bestaande tevens een een verpleegkundige en een dokter, en voorziet de studenten vanuit eigen expertise van feedback en feedforward in 2 gesimuleerde situaties uit de zorg.
Door afgelopen (COVID) periode met de onmogelijkheid tot simulatieonderwijs, heeft het onderwijs een andere vorm gekregen. Dit bestaat uit online voorbereiding in de vorm van een introductie over patiëntparticipatie, interviews met ouders en een film over de kinderafdeling. Bij het onderwijs zelf is er aandacht voor de eigen ervaringen van de studenten (ook het gevoel bij de coassistent of hij/ zij deel uitmaakt van het team van de afdeling), de manier waarop zij patiëntparticipatie ervaren in de huidige zorg en hun reflectie hierop.
Ervaringen/analyse van de implementatie:
Vanaf de start is het onderwijs als zeer waardevol door de studenten geëvalueerd. Toenemende mate van patiëntparticipatie in de zorg komt terug in de ervaringen, toch is dit nog erg wisselend tussen ziekenhuizen en individuele dokters. Onze ervaring is dat studenten met de uitwisseling van ervaringen een beter beeld kunnen vormen van de professional die zij later willen zijn.
Lessons learned (implicaties voor de praktijk):
De coassistent heeft vaak nog een kwetsbare positie. Dit gevoel komt niet zelden overeen met de kwetsbaarheid die ook patiënten voelen.
De ouder/ patiënt in het onderwijs als docent positioneren benadrukt gelijkwaardigheid, en draagt bij aan de vorming van de aanstaande dokter.
