Context / probleemstelling of aanleiding
Probleemstelling:
Diversiteit onder studenten van medisch georiënteerde opleidingen is essentieel om gezondheidsprofessionals op te leiden die excellente zorg kunnen bieden aan alle patiëntgroepen in een diverse maatschappij1. De geleidelijke overgang van loting naar selectie voor Geneeskunde, Klinische Technologie, Farmacie en Tandheelkunde (medische studies) heeft echter geleid tot zorgen rondom kansenongelijkheid en verminderde diversiteit m.b.t. geslacht, sociaal-economische status (SES), migratieachtergrond, en het wel of niet hebben van toegang tot een medisch netwerk2. Tot op heden was niet duidelijk of, en wanneer, in de stappen naar een medische studie diversiteit verloren gaat. Dankzij toegang tot data over de kandidatenpool konden wij onderzoeken 1) of tijdens de overgang naar 100% selectie de representativiteit van medische studentenpopulaties is veranderd ten opzichte van de populaties leeftijdsgenoten, toelaatbare scholieren, en kandidaten, en 2) welke achtergrondvariabelen geassocieerd waren met instroom in medische studies.
Methode:
Voor het retrospectieve multi-cohortonderzoek gebruikten wij CBS microdata van alle 16-jarigen op 1 oktober in 2008, 2012 en 2015 (leeftijdscohorten, N>600.000). Wij onderzochten of zij een vwo-natuurprofiel volgden (toelaatbare scholierenpool, n>62.000), zich hadden aangemeld voor een medische studie (kandidatenpool, n>14.000), en of zij op 19-jarige leeftijd een medische studie volgden (medische studenten, n>7.500). Kandidaten uit cohort 2008 en 2012 hadden te maken met hybride loting en selectie, cohort 2015 met 100% selectie. Multivariabele logistische regressieanalyses zijn uitgevoerd op de leeftijdscohorten, toelaatbare scholierenpools, en kandidatenpools om te onderzoeken welke achtergrondvariabelen (geslacht, migratieachtergrond, aantal BIG-geregistreerde ouders, en de SES-indicatoren ouderlijk inkomens- en welvaartspercentiel en aantal bijstandsouders) geassocieerd waren met instroom in medische studies.
Resultaten (en conclusie):
Medische studenten zijn niet representatief voor de leeftijdscohorten. Studenten met ≥1 ouder met een BIG-registratie, ≥1 ouder in het top-10 inkomens/welvaartspercentiel, en vrouwen zijn sterk overgerepresenteerd. Mannen en studenten zonder ouders met een BIG-registratie zijn ondergerepresenteerd in de kandidatenpool. Met betrekking tot de meeste achtergrondvariabelen vormen medische studenten wel een afspiegeling van de toelaatbare scholierenpool en/of de kandidatenpool. Dit komt doordat een sterke daling in diversiteit op SES-indicatoren en migratieachtergrond al optreedt in de stap van basisschool naar vwo.
Met behulp van multivariabele logistische regressie werden een aantal statistisch significante (p<0.05) odds ratios (OR [95% betrouwbaarheidsinterval]) gevonden. Sinds de overgang naar 100% selectie hebben vrouwelijke kandidaten (OR=1.32 [1.17-1.49]) en kandidaten met één (OR=1.19 [1.02-1.38]) of twee (OR=1.66 [1.26-2.19]) BIG-geregistreerde ouders een grotere kans op toelating, en hebben kandidaten met een Turkse, Marokkaanse, Surinaamse of Antilliaanse migratieachtergrond (TMSA) een kleinere kans (OR=0.63 [0.50-0.78]). Resultaten m.b.t. migratieachtergrond konden niet verklaard worden door ouderlijk inkomen of welvaart. Binnen de laagste inkomensgroep was de kans voor TMSA kandidaten nog kleiner (OR=0.34 [0.24-0.50]). Net als tijdens hybride loting en selectie hadden kandidaten uit de top-10 welvaartsgroep een grotere kans op toelating (OR=1.30 [1.13-1.51]).
Discussie :
Op basis van onze resultaten kan geconcludeerd worden dat medische studenten niet representatief zijn voor hun leeftijdsgenoten. Het verlies in diversiteit in de stap van basisschool naar het vwo (m.b.t. alle SES-indicatoren en migratieachtergrond), in de stap naar de kandidatenpool (m.b.t. geslacht en aantal BIG-geregistreerde ouders) en in de stap naar de studentenpopulatie (m.b.t. geslacht, aantal BIG-geregistreerde ouders, welvaartsgroepen, migratieachtergrond), zijn geassocieerd met dit probleem van representativiteit. Aangezien toelaatbare scholierenpools en kandidatenpools geen afspiegeling vormen van de leeftijdscohorten, en de bestaande kansenongelijkheid is versterkt sinds 100% selectie, pleiten wij voor het aanpassen van de toelatingsprocedures, zoals het implementeren van Widening Access Criteria, quota en andere beleidsinterventies die kunnen bijdragen aan een verbeterde representativiteit van medische studentenpopulaties.
Referenties:
1 Clayborne EP et al. Diversity pipelines: The rationale to recruit and support minority physicians. JACEP Open. 2021;2:e12343.
2 Wouters A. Effects of medical school selection: on the motivation of the student population and applicant pool. PhD Thesis. VU Amsterdam, 2017.
