Context / probleemstelling of aanleiding

Context/probleemstelling of aanleiding:

Hoe bespreek je als arts een onderwerp waarvan je merkt dat een patiënt hier liever niet met je over wilt praten terwijl het voor jou wel relevant is om er meer over te weten? Hoe zit het met jezelf: voel je je wel voldoende op je gemak om beladen zaken aan te kaarten als de patiënt afwerend, angstig of geirriteerd lijkt?
Het praten over suicidaliteit is zo’n gesprek wat beladen kan zijn voor zowel de patiënt als voor de dokter. Verschillende emoties kunnen een rol spelen: angst, schaamte, verdriet, boosheid.
Tijdens het coschap Psychiatrie gaat de coassistent van de psychiatrische consultatieve dienst als eerste naar deze nieuwe consulten. Dit eerste gesprek met een patiënt die mogelijk een tentamen suicide (TS) heeft gepleegd is van groot belang.
Coassistenten ervaren dit gesprek als zeer indrukwekkend en complex. Een goede voorbereiding lijkt daarom gewenst. In december 2018 startten wij daarom een pilot les.

Beschrijving van de interventie/innovatie:

Lesduur: 2,5 uur. Drie studenten voeren een oefengesprek. De overige studenten (ongeveer 9) observeren en geven feedback (alsook de docent en acteur)

Voorbereiding studenten:
– E-learning psychiatrische anamnese, inclusief een exemplarisch (gesimuleerd) gesprek tussen een psychiater en een patient (trainingsacteur).
– Opgegeven literatuur lezen.
– Casuïstiek (waargebeurd) bestuderen: 3 patiënten met verdenking op TS.

Voorbereiding docenten:
– E-learning volgen (zelfde als studenten), docentbijeenkomst.

Voorbereiding trainingsacteurs:
– De acteurs ontvangen een uitgebreide rolbeschrijving, uitleg over de les en de leerdoelen voor de studenten.

Ervaringen/analyse van de implementatie:

In 2018 en 2019, jaar 3 bachelor, is de les verzorgd (ca. 600 studenten in totaal). Aan het einde van iedere les werd nagegaan hoe de studenten de les hebben ervaren (geen kwantitatieve data beschikbaar). Vervolgens werd bij docenten geïnformeerd naar de evaluatie van de les en naar hun eigen ervaringen.

De studenten ervaren de les als positief; ze vinden het nuttig om de gesprekstechnieken opnieuw te oefenen in een gesprek over suïcidaliteit. Het wordt als een waardevolle voorbereiding gezien op het coschap Psychiatrie. Het oefenen met omgaan met verschillende emoties (e.g. verdriet, boosheid, schaamte, angst) die deze patiënten kunnen uiten, wordt als nuttig ervaren. Ook de docenten zijn positief over zowel de invulling als opzet van de les.

Lessons learned (implicaties voor de praktijk):

– Een les voor aanstaande coassistenten betreffende het praten over suïcidaliteit met een patiënt is gewenst.

– Een dergelijke les is goed uitvoerbaar, mits ook de kwaliteit van de trainingsacteurs is gewaarborgd.

– De eerste ervaringen zijn positief, zowel van studenten als docenten.

Referenties:

1. Diagnostiek en classificatie (hoofdstuk 2). Uit: Leerboek Psychiatrie. Hengeveld, M.W. Utrecht: de Tijdstroom 2016.

2. Het exploratiegesprek (hoofdstuk 5). Uit:

Anamnese en Advies. J.A.M. Schouten. Bohn Stafleu van Loghum 2009.