Context / probleemstelling of aanleiding

Context/probleemstelling of aanleiding:

Jaarlijks overlijden in Nederland ruim 43.000 mensen aan de gevolgen van ongeneeslijke kanker (CBS). Patiënten gaan een fase in waarin behoefte is aan passende zorg die aansluit op de eigen waarden, wensen en behoeften. De huidige zorg en opleiding is met name ingericht op het beter maken van mensen en minder op het ondersteunen van mensen die niet beter worden. 28% van de patiënten mist na het slechtnieuwsgesprek hulp van zorgverleners in het ziekenhuis, waarbij patiënten vooral behoefte hebben aan een vast aanspreekpunt, aandacht voor naasten en advies over psychische klachten (NFK, 2018). Uit onderzoek van Nivel (2020) onder zorgverleners blijkt dat bijna twee derde zich onvoldoende geschoold vindt op het gebied van palliatieve zorg.
De afgelopen jaren is veel geïnvesteerd in scholing. Juist nu palliatieve zorg steeds beter een plek in het onderwijs krijgt, is er echter een tekort aan docenten die didactisch geschoold zijn op dit thema. Daarnaast zijn de huidige zorgprofessionals tijdens hun opleiding nog niet of nauwelijks opgeleid met palliatieve zorg. Het maakt geen standaard onderdeel uit van mbo-, hbo- en wo-opleidingen. Om op de scholingsvraag in te kunnen spelen, worden de krachten gebundeld en wordt samen met het ZonMw programma Optimaliseren Onderwijs Palliatieve Zorg (O²PZ), onderwijsinstituten en zorginstellingen een scholingsprogramma ontwikkeld en landelijk uitgerold volgens het Kwaliteitskader palliatieve zorg Nederland (2017) Het doel is om voor oktober 2026 een extra docentenpoule van 480 docenten te scholen en 3525 zorgverleners. De scholing vindt zo veel mogelijk interprofessioneel plaats en betreft verzorgenden, verpleegkundigen en artsen (specialisten).
Dit scholingsprogramma wordt uitgevoerd door Amsterdam UMC in samenwerking met diverse partijen in het Palliatieve zorg veld. Deze ontwikkeling is mogelijk gemaakt door KWF Kankerbestrijding (Koningin Wilhelmina Fonds).

Beschrijving van de interventie/innovatie:

Het driejarig scholingsprogramma omvat drie projecten 1. Het opstellen van een docentprofiel palliatieve zorg voor MBO, HBO, WO en voor bij- en nascholingen 2. Professionalisering van docenten 3. Een landelijke uniforme scholing palliatieve zorg voor zorgverleners werkzaam in de oncologische zorg. Het programma volgt een projectmatige aanpak. Uitgangspunt is het voortbouwen op wat er al is aan scholing.

Ervaringen/analyse van de implementatie:

In projectfase 1 (inventarisatie en analyse) wordt het bestaande onderwijsmateriaal geïnventariseerd en beoordeeld en wordt de behoefte aan scholing opgehaald bij de professionals. In projectfase 2 (design & ontwerp) wordt het onderwijs ingericht en ontworpen. In juni 2023 start projectfase 3 met de implementatie van de scholingen. Projectfase 4 omvat de evaluatie.

Lessons learned (implicaties voor de praktijk):

Belangrijk is een goede samenwerking op te bouwen met het huidige onderwijs- en praktijkveld (de stakeholders). Een transparante inrichting van het proces is hierbij essentieel. Met de opzet van een duidelijke communicatiestructuur wordt iedereen geïnformeerd en betrokken.

Referenties (max. 2):

IKNL en Paliactief (2017). Kwaliteitskader palliatieve zorg Nederland.

Onderwijsraamwerk palliatieve zorg 2.0, O²PZ (2020)