Context / probleemstelling of aanleiding

Probleemstelling (inclusief theoretische onderbouwing en onderzoeksvraag/vragen):

Tijdens de medische vervolgopleiding leren aios verschillende complexe,praktische vaardigheden. Van oudsher wordt bij het opleiden in endoscopie,een van de hoekstenen van de opleiding tot Maag-Darm-Lever(MDL) arts,gebruik gemaakt van het meester-gezel principe.Hierbij doen aios ervaring op in de klinische praktijk onder begeleiding van verschillende opleiders. Deze methode zorgt voor verschillende uitdagingen:

Opleiders worden geacht om complexe cognitieve en psychomotorische vaardigheden mondeling over te brengen aan aios zonder controle te hebben over de endoscoop;

Tijdens een procedure zijn opleiders naast het leerrendement van aios verantwoordelijk voor patiëntveiligheid, procedure tijd en kwaliteit;

Opleiders worden niet standaard getraind in het opleiden in endoscopie,wat kan leiden tot gebrek aan uniformiteit en verwarring bij aios.

Verschillende studies onder aios, zowel in Nederland¹ als in andere landen,laten grote variatie zien in de wijze waarop aios opgeleid worden in endoscopie. Zo is er heterogeniteit betreffende de opzet van endoscopie-opleidingen in opleidingsziekenhuizen, varieert het aantal endoscopieën die aios tijdens hun opleiding uitvoeren en passen opleiders verschillende supervisievaardigheden toe.In deze studies ontbreekt echter de visie van endoscopie-opleiders.In dit mixed-methods onderzoek werd onderzocht wat het perspectief van endoscopie-opleiders is op de huidige endoscopie-opleiding van aios MDL en hoe deze er idealiter in de toekomst uit zou moeten zien.

Methode:

Dit mixed-methods onderzoek vond plaats in alle 26 MDL-opleidingsziekenhuizen in Nederland. Alle MDL-artsen die aios opleiden in endoscopie (N=306) werden benaderd om een online vragenlijst in te vullen over de huidige endoscopie-opleiding. De resultaten hiervan leverden input voor een interviewstudie met 15 (plaatsvervangend) opleiders, waarbij dieper ingegaan werd op sterke punten, barrières en kansen betreffende de endoscopie-opleiding in Nederland. Analyse van de vragenlijst data vond plaats met descriptieve statistiek en de interviews werden geanalyseerd middels thematische analyse.

Resultaten (en conclusie):

Het responspercentage van de kwantitatieve vragenlijst bedroeg 52%.Uit de resultaten bleek aanzienlijke heterogeniteit in Nederlandse MDL-opleidingsziekenhuizen betreffende de opzet van endoscopie-opleidingen,criteria op grond waarvan het supervisieniveau van aios wordt bepaald en de participatie van opleiders in ‘train-the-endoscopy-trainer’ cursussen. De supervisiestructuur bij endoscopische procedures in universitaire ziekenhuizen en algemene opleidingsziekenhuizen verschilt aanzienlijk.Interview participanten waren unaniem van mening dat een endoscopie-opleider dient te beschikken over verschillende supervisievaardigheden,wat het belang van formele training van endoscopie-opleiders onderstreept. Zelfregulerend leren werd beschouwd als een belangrijke vaardigheid voor aios om het leerproces in endoscopie te bevorderen. Belangrijke barrières voor effectieve supervisie waren gebrek aan tijd en hoge werkdruk.Participanten spraken de behoefte uit aan standaardisatie van endoscopie-opleidingen en supervisiemethoden in Nederlandse MDL-opleidingsziekenhuizen.

Discussie (beschouwing resultaten en conclusie in het kader van de theorie):

De vragenlijstresultaten bevestigen de uitkomsten van eerder onderzoek onder aios.¹ Op basis van de percepties van interview participanten zijn best practices geïdentificeerd die de endoscopie-opleiding van aios in de toekomst kunnen verbeteren:

Implementatie van formele ‘train-the-endoscopy-trainer’ cursussen voor alle MDL-artsen die aios opleiden in endoscopie. Implementatie van een ‘train-the-trainer’ cursus gericht op laparoscopische chirurgie verbeterde zowel de supervisievaardigheden van trainers als de leerprestaties van aios.² Vervolgonderzoek moet uitwijzen of een cursus gericht op endoscopie hetzelfde effect heeft op endoscopie-opleiders en aios.

Het stimuleren en ondersteunen van aios in zelfregulerend leren, waarmee complexe psychomotorische vaardigheden zoals endoscopie ontwikkeld kunnen worden. Vanwege het Dunning-Kruger effect is adequate begeleiding en ondersteuning door opleiders noodzakelijk om aios in staat te stellen om zelfregulerend leren vaardigheden zoals leerdoelen stellen en zelfreflectie te ontwikkelen.

Standaardisatie van endoscopie-opleidingen en supervisiemethoden. Ziekenhuisorganisaties zouden opleiden moeten zien als prioriteit, met voldoende tijd voor supervisie zodat de kwaliteit van de endoscopie-opleiding toeneemt.

Referenties:

Mousset RA, de Vos Tot Nederveen Cappel WH, Pierie JPEN et al. Endoscopy training in the Netherlands: a national survey among gastroenterology residents. Endosc Int Open 2022; 10: E1548–E1554

Mackenzie H, Cuming T, Miskovic D et al. Design, delivery, and validation of a trainer curriculum for the national laparoscopic colorectal training program in England. Ann Surg 2015; 261: 149–155