Context / probleemstelling of aanleiding

Context/probleemstelling of aanleiding:

De patiënt staat centraal in de huidige gezondheidszorg én in ons (bio-)medisch curriculum. In kleine groepen leren bachelor studenten vanaf jaar 1 in gesprek met patiënten over het belang van de context van een patiënt voor de ziekte.

Uit evaluaties onder studenten en patiënten over dit unieke onderwijs blijken veel positieve reacties. Studenten voelen zich geïnspireerd en gemotiveerd, patiënten expliciteren het omgaan met hun aandoening en kunnen een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van een toekomstige arts.

Ongemak komt ook voor tijdens patiëntcontactonderwijs, hetgeen tot belemmeringen bij de patiënt kan leiden om zijn gehele verhaal te vertellen. In exploratief onderzoek bekijken wij factoren die aanleiding geven tot het ervaren van ongemak bij de patiënt.

Beschrijving van de interventie/innovatie:

Patiënten die hebben deelgenomen aan patiëntcontactonderwijs in het Radboudumc zijn benaderd voor een online vragenlijstonderzoek. Om meer duiding te kunnen geven aan de antwoorden uit de vragenlijst zijn aanvullend drie focusgroepen georganiseerd, twee voor patiënten en één voor studenten. In de vragenlijst – gebaseerd op een exploratieve literatuur studie – zijn thema’s en situaties geanalyseerd die ten grondslag kunnen liggen aan ervaren ongemak. Data zijn getranscribeerd, gecodeerd en verwerkt met behulp van ATLAS.ti en Excel.

Ervaringen/analyse van de implementatie:

De vragenlijst is ingevuld door 30 patiënten. Aan de digitale focusgroepen namen respectievelijk vier en twee patiënten en drie studenten deel.

Van de patiënten ervaart 20% ongemakkelijke momenten tijdens patiëntcontactonderwijs. Desondanks slaagt 83% er in zijn volledige verhaal te vertellen.

Genoemde ongemakkelijke gespreksthema’s voor patiënten zijn: de dood (10%), seksualiteit (13%) en emoties (10%). 67% van de patiënten ervaart geen thema gebonden ongemak.

Ongemakkelijke situaties voor patiënten zijn: onzekere student (60%), zenuwachtige student (44%), gebrek medische kennis student (58%), indrukwekkend patiëntverhaal (57%), student kan geen vraag formuleren (47%), geen communicatie vaardigheden student (48%), oncomfortabele student (52%) en de student had geen vraag (52%).

Factoren die de ervaring van de patiënt tijdens patiëntcontactonderwijs positief beïnvloeden zijn: gelijkwaardige opstelling, kleine groepsgrootte, interactie, aanwezigheid van een supervisor, voorbereidde studenten en een informele setting. Studenten ervaren ongemak door een verkeerd verwachtingspatroon van patiënten waardoor zij druk ervaren om de aandacht te verschuiven naar medische inhoud in plaats van beleving van patiënten.

Lessons learned (implicaties voor de praktijk):

Drempels in het patiëntcontactonderwijs worden lager door:

Het vooraf bespreken van het doel van het patiëntencontact: realistisch verwachtingspatroon.

Het benadrukken van de ‘leer’-situatie: reductie van onzekerheid of nervositeit bij studenten.

Een kleine groep: bevordering interactie tussen studenten en patiënt.

Patiënten en studenten delen de behoefte om naast de patiëntbeleving ook medische context te bespreken.

Referenties:

Towle A et al. Active patient involvement in the education of health professionals. Medical Education. 2010;44(1):64-74.