Context / probleemstelling of aanleiding

Context/probleemstelling of aanleiding:

In Nederland leven mensen in een lagere sociaaleconomische positie tot 25 jaar minder in goede gezondheid (zoals bijvoorbeeld migranten, sociaal kwetsbare ouderen en kinderen, laaggeletterden, mensen met een verstandelijke beperking en chronisch psychiatrische patiënten). Voor oplossingen wordt vaak gekeken naar de politiek. Maar laten wij nú vooral kijken naar oplossingen binnen de gezondheidszorg, en specifiek naar het onderwijs dat wij onze geneeskundestudenten hierover geven.

De zorg voor patiënten uit kwetsbare groepen is een belangrijk onderdeel van het werk van iedere arts. In het reguliere geneeskundecurriculum is weinig aandacht voor gezondheidsverschillen. In deze minor dagen we studenten uit om te onderzoeken waar de meest kwetsbare patiënten in onze samenleving mee worden geconfronteerd en samen met hen te kijken waar de uitdagingen én vooral waar mogelijke oplossingen liggen.

Beschrijving van de interventie/innovatie:

In Nijmegen (Radboudumc) wordt de minor kwetsbare groepen gegeven aan dertig studenten in het laatste jaar van de bachelor geneeskunde. Gedurende tien weken nemen we de studenten mee naar de wereld van de kwetsbaren in onze samenleving. Een inkijkje in de minor:

Veel onderwijs samen met ervaringsdeskundigen (over armoede, geweld, daklozenzorg, verslavingszorg, laaggeletterdheid en autisme).

Onderwijs door gastdocenten met veel ervaring in het werkveld (vertrouwensarts, verslavingsarts, psychiater, gezondheidsjurist, jeugdbeschermer).

Studenten worden ingedeeld voor diverse stages en rondleidingen (straatdokter, verslavingsarts, arts VG, AZC-arts, tbs-kliniek).

We gaan het gesprek aan over discriminatie in de gezondheidszorg in de interactieve werkgroep unconscious bias.

Tijdens intervisie bespreken studenten hun stage-ervaringen en wordt samen nagedacht over eigen grenzen en mogelijkheden.

De afdeling medische ethiek verzorgt een serie werkcolleges.

Tijdens ‘literatuur en empathie’ krijgen de studenten de mogelijkheid om hun eigen empathisch vermogen te onderzoeken.

Zeer diverse communicatie-werkgroepen met behulp van simulatiepatiënten of ervaringsdeskundigen.

Ervaringen/analyse van de implementatie:

Door al deze verschillende ervaringen hopen we de studenten te leren dat je als arts het verschil kunt maken voor je patiënten. Dat je anders moet leren luisteren, praten en kijken. Maar ook dat je je eigen grenzen moet leren kennen.

Lessons learned (implicaties voor de praktijk):

Enkele reacties van studenten: ‘Het meest leerzaam zijn de ervaringsdeskundigen en patiëntencontacten, dit maakt dat theorie een gezicht krijgt’. ‘Door de stages gaat het echt leven, normaal zul je niet snel op dit soort plekken komen’. ‘Het geeft een kijkje in de menselijkheid en emotie rondom de problemen die verschillende groepen ervaren.’

Referenties (max. 2):

Van den Muijsenbergh, M.E.T.C. & Oosterberg, E. (red.) Persoonsgerichte zorg voor iedereen met aandacht voor sociale omstandigheden en etnische diversiteit in de huisartsenpraktijk. Prelum NHG/Pharos Utrecht 2022

Falke, J. (2021, 11 mei). Kun je empathie aanleren bij geneeskundestudenten? In Nijmegen denken ze van wel. De Volkskrant