Context / probleemstelling of aanleiding
Context/probleemstelling of aanleiding:
Er zijn drie fasen in de aanpak van onprofessioneel gedrag van geneeskundestudenten: (1) exploreren, (2) remediëren en (3) informatie verzamelen ter verwijdering van de opleiding.1 Fase 3 start als een student ondanks intensieve begeleiding niet aan de professionele vereisten van de opleiding blijkt te kunnen voldoen. Hoe te handelen als een dergelijk probleem zich aandient leidt vaak tot veel discussie in alle gremia van de opleiding.
Beschrijving van de interventie/innovatie:
Het bepalen van een beleidslijn over een probleemstudent leidt vaak tot morele dilemma’s. Een manier om bij morele dilemma’s een goede afweging te maken is moreel beraad.2 Bij een moreel dilemma moet er een keuze gemaakt worden tussen twee alternatieven. Meestal zijn voor beide alternatieven goede redenen en argumenten te noemen, terwijl beide alternatieven ook hun nadelen hebben. Door de zogenaamde ‘dilemmamethode’ stapsgewijs te doorlopen, wordt op basis van de perspectieven van de verschillende betrokkenen, en hun waarden en normen, een afweging gemaakt die tot een besluit kan leiden.
Ervaringen/analyse van de implementatie:
De multidisciplinair samengestelde Commissie Professionele Ontwikkeling van de Faculteit Geneeskunde VU van Amsterdam UMC hield enkele malen een moreel beraad om moeilijke besluiten over de voortgang van probleemstudenten te kunnen nemen. Na inbreng van de casus en formulering van het dilemma werden de onderliggende waarden geïnventariseerd. Voor elke waarde werd de inherente schade benoemd en hoe die zoveel mogelijk te beperken. Belangrijke waarden bleken: patiëntveiligheid, betrouwbaarheid, inclusiviteit, collegialiteit, autonomie, coachbaarheid, zorg leveren, kansen bieden. Vervolgens werd door iedere deelnemer een individuele afweging gemaakt. Afsluitend werd een dialoog gevoerd over de individuele afwegingen van de deelnemers, waardoor ieder kon zien waarin zijn/haar keuze verschilde van die van anderen. Daarna werd een gezamenlijk besluit genomen en hiernaar gehandeld.
Lessons learned (implicaties voor de praktijk):
Met deze methode worden ethische dilemma’s op een gestructureerde wijze besproken met collega-onderwijsprofessionals. De deelnemers leren elkaars opvattingen kennen, en vernemen welke onderliggende waarden voor ieder bepalend zijn voor het besluit. De verschillende keuzerichtingen worden zichtbaar en alle stemmen worden gehoord. Het resultaat is dat er bij de deelnemers draagvlak ontstaat voor het uiteindelijk te nemen besluit. Bovendien leidt de intensieve bespreking van voorliggende casuïstiek tot toekomstgerichte toepasbare kennis en beleid.
Referenties:
Mak-van der Vossen MC, de la Croix A, Teherani A, van Mook WN, Croiset G, & Kusurkar, RA. (2019). A road map for attending to medical students’ professionalism lapses. Acad Med, 94(4),570-578.
Molewijk B, Abma T, Stolper M et al. Teaching ethics in the clinic: The theory and practice of moral case deliberation. Journal of Medical Ethics 2008; 34: 120–124
