Context / probleemstelling of aanleiding

Probleemstelling (inclusief theoretische onderbouwing en onderzoeksvraag/vragen):

Vanwege de vergrijzende samenleving neemt de behoefte aan zorgprofessionals, die patiënten met chronische ziekte en multimorbiditeit kunnen behandelen, toe. Hierdoor zal de arts van de toekomst steeds meer interprofessionele zorg leveren met aandacht voor preventie en de zorgcontext (o.a. management en financiering van zorg). Visierapporten over medisch onderwijs, zoals Medisch specialist 2025, benadrukken daarom aandacht voor ‘integrated care’. Maar wat betekent dit voor de huidige curricula, die vaak sterk ziekte-georiënteerd zijn? Aangezien het begrip ‘integrated care’ breed en divers is (REF), zijn bestaande onderwijsprogramma’s moeilijk te vinden in de literatuur. Daarom hebben wij een scoping review verricht om zicht te krijgen op: (1) onderwijsprogramma’s voor (toekomstig) artsen met aandacht voor ‘integrated care’ voor ouderen, (2) de beschrijving van ‘integrated care’, en (3) gerapporteerde uitkomsten.

Methode:

Een scoping review is een geschikte methode om een breed onderwerp in kaart te brengen als startpunt voor toekomstig onderzoek. De ‘The Joanna Briggs Institute (JBI) Manual for Evidence Synthesis’, gebaseerd op de raamwerken van Arksey and O’Malley en Levac et al., diende als handleiding voor deze studie. Voor de zoekstrategie werd de onderzoeksvraag in vier concepten opgedeeld: (1) ‘integrated care’ zoals door de WHO gedefinieerd (REF), (2) ouderen (>64 jaar), (3) leren, en (4) medisch studenten/AIOS. In vijf databases werd gezocht op deze concepten en synoniemen. We screenden 6936 artikelen op titel en abstract. Geen van de artikelen bevatte onderwijs dat volledig voldeed aan de definitie van ‘integrated care’. Daarom deelden we de WHO-definitie voor ‘integrated care’ op in tien onderdelen en onderzochten we welke onderdelen aan bod kwamen. Minstens twee onderdelen moesten terugkomen in de titel of abstract waarna dertig artikelen volledig werden gelezen. Voor de uiteindelijke inclusie benoemden we vier verplichte onderdelen van het begrip ‘integrated care’ binnen de invloedssfeer van artsen. De overige onderdelen waren wenselijk, maar niet verplicht voor inclusie. Data werd verzameld in Excel en verdeeld in vier hoofdcategorieën (beschrijvende data, ‘integrated care’, onderwijsprogramma, uitkomsten). De data werd door twee onderzoekers inductief en deductief geanalyseerd door middel van template analysis en overkoepelende thema’s werden beschreven. Tussentijdse bevindingen werden bediscussieerd met de onderzoeksgroep.

Resultaten (en conclusie):

Zeventien onderwijsprogramma’s in verschillende contexten werden beschreven. Alle tien de onderdelen van de definitie ‘integrated care’ kwamen in meer of mindere mate aan bod. De programma’s richtten zich voornamelijk op het individuele patiëntniveau. De uitkomsten van de onderwijsprogramma’s laten zien dat het ervaren van complexiteit essentieel is.

Discussie (beschouwing resultaten en conclusie in het kader van de theorie):

Deze review toont de schaarse hoeveelheid artikelen over het leren leveren van ‘integrated care’ voor ouderen. ‘Integrated care’ was niet het vertrekpunt van de onderwijsprogramma’s, mogelijk dat daarom niet de gehele definitie naar voren kwam in de resultaten. Toekomstig onderzoek zal leren welke elementen van ‘integrated care’ en in welke mate aan bod dienen te komen. Opvallend is dat de gevonden onderwijsprogramma’s zich vooral op het individueel patiëntniveau richtten, terwijl literatuur over ‘integrated care’ het belang van kennis op organisatie/populatie niveau benadrukt. Tot slot suggereerden onze bevindingen dat ervaren van complexiteit belangrijk is, in contrast tot de huidige ziekte-georiënteerde curricula. Het zien van een patiënt in zijn complexe systeem sluit aan op de wetenschappelijke gedachtegang van complexe adaptieve systemen (CAS). Hierbij wordt de patiënt niet benaderd vanuit één ziekte, maar gezien vanuit zijn gehele systeem. Van zorgprofessionals wordt hierin verwacht niet te focussen op één oplossing, maar flexibel te reageren op (onverwachte) veranderingen in het systeem. Dit wordt adaptieve expertise genoemd, wat in literatuur wordt aangegeven als belangrijk voor het verlenen van ‘integrated care’. Wij adviseren daarom om (toekomstig) artsen adaptieve vaardigheden te leren bij het leren leveren van ‘integrated care’.

Referenties:

1:Goodwin N. Understanding Integrated Care. Int J Integr Care. 2016;16(4):6.

2:World Health Organization. Integrated care models: an overview; 2016.