Context / probleemstelling of aanleiding

Context/probleemstelling of aanleiding:

Entrustable professional activities (EPA’s) worden gebruikt om graduele autonomie toe te kennen aan artsen in opleiding tot specialist (aios), waarbij aios een bekwaamverklaring behalen zodra ze in staat worden geacht om de EPA zelfstandig uit te voeren. De verwachting is dat aios na een bekwaamverklaring verder groeien in ontwikkeling en zij dit leerproces zelf reguleren, maar hierover is weinig bekend. Het doel van deze kwalitatieve studie is te onderzoeken welke componenten aios gebruiken van ‘klaar zijn voor leren’ uit het model van Zelfregulatie van leren (1) en hoe dit gebruik verandert na een bekwaamverklaring.

Beschrijving van de interventie/innovatie:

We verrichtten zeventien semigestructureerde duo-interviews met in totaal 35 deelnemers (achttien aios en zeventien supervisors) van de specialismen anesthesiologie, gynaecologie en kindergeneeskunde. De vragen waren gebaseerd op de theorie van Zelfregulatie van leren.(1) Primaire data waren de interviews, notities over interacties tussen deelnemers en reflecties van interviewers. De data werd getranscribeerd, gepseudonimiseerd en thematisch geanalyseerd met inductieve en deductieve codes.

Ervaringen/analyse van de implementatie:

Alle componenten uit ‘klaar zijn voor leren’ (alertheid, afvragen, herkennen van leermomenten, realiseren van leerbehoeftes, leermogelijkheden) werden gebruikt. Aios zijn voorafgaand aan een bekwaamverklaring áltijd alert op leren, en het bewustzijn dat álles een leerbehoefte is wordt zeer sterk ervaren. Daarentegen weten aios na een bekwaamverklaring beter waar hun leerbehoeftes liggen en zijn daarom niet áltijd meer alert op leren. Aios worden opnieuw alert in een nieuwe omgeving, bij een complexe casus, of door onverwachte situaties waarbij ze minder bekwaam bleken dan zij dachten. Supervisors vinden dat aios en zijzelf altijd alert moeten zijn op leerkansen, ook als medisch specialist. Voor de bekwaamverklaring bevraagt de supervisor het competentieniveau van de aios en bepaalt zo de leerbehoeftes en leermomenten. Na een bekwaamverklaring vertelt de aios de supervisor wat het eigen niveau en leerbehoeftes zijn. Door supervisie op afstand kunnen supervisors dit niveau lastiger controleren en het leerproces sturen. Hoewel aios supervisie op afstand ook zien als belangrijke leerkans, kunnen structurele leermomenten – zoals een spiegelpoli samen met de supervisor – ook na een bekwaamverklaring belangrijke leerkansen bieden voor competenties die anders onderbelicht blijven.

Lessons learned (implicaties voor de praktijk):

Het bewustzijn van het leerproces verandert na een bekwaamverklaring, waarbij aios van ‘overweldigend alert’ overgaan naar ‘alert wanneer nodig’ of ‘bewust onbekwaam’. Supervisors spelen een belangrijke rol in het bepalen van leerbehoeftes, maar hebben hier minder zicht op na een bekwaamverklaring door minder frequente directe observatie. Gestructureerde leermomenten met directe observatie – ook na een bekwaamverklaring – kunnen behulpzaam zijn.

Referenties (max. 2):

1. Cuyvers K, Donche V, Van den Bossche, P. Unravelling the process of self-regulated learning of medical specialists in the clinical environment. Journal of Workplace Learning. 2021;33(5):375-400.