Context / probleemstelling of aanleiding

Context/probleemstelling of aanleiding:

De relatie tussen arts en patiënt is onder andere afhankelijk van het empatische vermogen van de arts. Afwezigheid van empathie kan negatieve gevolgen hebben: het verlaagt therapietrouw, kan leiden tot over- of onderdiagnostiek of zelfs tuchtzaken. Empathie kan verbeterd worden door onderwijs(1).

In Leiden onderwijzen we studenten geneeskunde extra in empathie vlak voor het begin van de coschappen met als doel de studenten inzicht te geven in de beleving van ziekte en ziekenhuisopname door de patiënt en zo de relatie tussen de aankomend arts en de patiënt vanaf het begin van hoge kwaliteit te laten zijn.

Beschrijving van de interventie/innovatie:

In het kader van “blended learning” wordt gebruik gemaakt van een e-learning, die deel uitmaakt van een online cursus, gevolgd door klassikale terugkoppeling. Tijdens de eerste week van het Introductiecoschap kijken de studenten een unieke realistische video over een ziekenhuisopname door de bril van een patiënt (https://youtu.be/QQ8zG29PnI0). De video volgt een simulatiepatiënt met acute dyspneu op zijn pad van huis naar het ziekenhuis en tijdens ziekenhuisopname tot aan het ontslag. Er wordt specifiek ingegaan op negatieve emoties die hij daarbij kan ervaren en er worden handreikingen gedaan hoe je daar als hulpverlener adequaat op kan reageren. Na het kijken van de video maken studenten een online opdracht over welke emoties ze bij de patiënt herkennen en welke reacties van hulpverleners ze adequaat vinden. Ook worden ze gestimuleerd om na te denken over eventuele negatieve cognitieve gevolgen tijdens en na ziekenhuisopname. De uitgewerkte opdracht plaatsen ze op een online discussieforum met peer-feedback. Tijdens een plenair onderwijsmoment wordt de opdracht nabesproken met de docent. In februari 2020 werd dit project gestart in een eerste groep van 22 studenten.

Ervaringen/analyse van de implementatie:

De online opdracht werd door alle studenten gemaakt(N=22). Uit alle ingezonden antwoorden blijkt dat ze begrijpen dat ziekenhuisopname negatieve emoties en cognities bij een patiënt kan veroorzaken. De meestgenoemde emoties en cognities zijn: angst voor lijden en sterven(N=19), bezorgdheid(N=14), verwardheid en cognitieve achteruitgang(N=7) en eenzaamheid(N=5). Handreikingen voor zorgverleners die ze geven zijn: open, rustige en herhaalde communicatie(N=20), screeningsmethoden en vroege interventies voor delier gebruiken(N=8) en adequate nazorg(N=6). In het afsluitende plenaire moment blijkt dat ze het belangrijk vinden om een goede arts-patiëntrelatie te ontwikkelen en stellen ze veel vragen.

Lessons learned (implicaties voor de praktijk):

Door de online activiteit waarin een patiënt door het ziekenhuis wordt gevolgd, kunnen studenten hun empathisch vermogen verder ontwikkelen, wat de arts-patiëntrelatie ten goede komt.

Referenties:

1. K.E. Smith, et al. The complexity of empathy during medical school training: evidence for positive changes, Medical Education 2017, Nov;51(11):1146-1159