Context / probleemstelling of aanleiding

Context/probleemstelling of aanleiding:

Zorgverleners worden steeds vaker geconfronteerd met agressie van patiënten, een probleem dat sinds de coronapandemie alleen maar is toegenomen. Uit recent onderzoek¹ blijkt dat veertig procent van de zorgverleners een verslechtering in hun psychische gezondheid rapporteert, waarbij toegenomen agressie een belangrijke oorzaak is. Zestien procent van de medewerkers in de zorg overweegt de zorgsector te verlaten vanwege deze problematiek. Het opleiden van zorgverleners in het omgaan met agressie staat daarom hoog op de agenda². De inzet daarbij van acteurs is echter duur en voorziet cursisten vaak maar in weinig gelegenheid tot oefening. Serious games en Virtual Reality (VR) kunnen hierin een innovatieve en realistische oplossing bieden.

Beschrijving van de interventie/innovatie:

In het UMC Utrecht wordt in samenwerking met het Centre for Academic Teaching and Learning een innovatieve lesopzet ontwikkeld, waarin studenten worden blootgesteld aan uitingen van agressie. Het beoogt de studenten te laten onderkennen wat agressie met ze doet, welk gedrag er ontlokt wordt, met welke vorm van agressie zij te maken hebben en hoe zij daarop kunnen de-escaleren.

De lesopzet biedt drie verschillende condities: (a) een zelfstudie-opdracht waarbij de afzonderlijke student in een serious gamescenario verbaal interacteert met een virtueel personage dat intimiderend gedrag vertoont; (b) een VR-simulatie waarin de student in een virtuele omgeving de fysieke aanwezigheid van het agressieve personage ervaart op afstand en bij nadering, en (c) een plenaire oefening met een trainingsacteur waarbij de student ervaart wat de toenadering en verbale uitingen van agressie van de acteur met deze doet en de eigen grens probeert aan te geven. In elke conditie wordt eerst stilgestaan bij wat het agressieve gedrag bij de student teweeg brengt en welk overlevingsstrategie (fight, flight, freeze) er door de student gebruikt wordt. Pas daarna wordt gevraagd doelmatig te reageren op de agressie. Deze condities worden herhaald doorlopen voor twee soorten van agressie.

Ervaringen/analyse van de implementatie:

Door deze leeractiviteiten worden studenten getraind om vormen van agressie te herkennen en daarop gepast te reageren. Dit gebeurt in een veilige en gecontroleerde omgeving, waarbij de moeilijkheidsgraad stapsgewijs toeneemt. De virtuele simulaties bieden herhaalmogelijkheden en autonomie, terwijl door de VR- en acteurgebaseerde simulaties een authentiekere leersituatie wordt aangeboden, die de immersie verder verhoogt.

Lessons learned (implicaties voor de praktijk):

Aan de hand van (semi) gestructureerde interviews wordt geëvalueerd hoe deze lesopzet ervaren wordt en of de beoogde leerdoelen worden bereikt.

Referenties (max. 2):

¹ Onderzoek NU’91, september 2020. https://nu91coronadossier.nl/agressie-op-de-werkvloer-toegenomen-door-corona/

² Integraal Zorgakkoord, Rijksoverheid, https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/kwaliteit-van-de-zorg/integraal-zorgakkoord