Context / probleemstelling of aanleiding

Context/probleemstelling of aanleiding:

Binnen de opleiding verpleegkunde van Hogeschool Leiden schrijven studenten regelmatig een reflectieverslag. Echter, de kwaliteit van deze verslagen laat vaak te wensen over. Daar zijn verschillende redenen voor, maar één daarvan is dat het aanleren van reflectieve vaardigheden beperkt aandacht krijgt in ons curriculum. De opleiding heeft zich daardoor de vraag gesteld hoe zij studenten kan ondersteunen in het leren diepgaand te reflecteren.

Beschrijving van de interventie/innovatie:

Wij hebben een onderwijsprogramma ontwikkeld waarin studenten tijdens lessen praktijkleren worden ondersteund in het leren reflecteren. Om de ontwikkeling inzichtelijk te maken hebben wij een rubric ontwikkeld voor vier jaar waarin de ontwikkeling zichtbaar wordt

Ervaringen/analyse van de implementatie:

Het belang van reflecteren en de manieren waarop reflectieonderwijs kan worden vormgegeven is uitgebreid beschreven in de literatuur. Dat geldt echter niet voor de wijze waarop reflectie op een systematische wijze een plaats kan krijgen in het curriculum.

Wij hebben ervoor gekozen om het reflecteren te koppelen aan het praktijkleren zodat studenten gericht op een specifieke voor hen belangrijke gebeurtenis kunnen reflecteren. Om studenten en docenten te ondersteunen werken wij met een uitgebreide toolbox, waarin diverse werkvormen zijn opgenomen die helpend zijn bij deze ontwikkeling.

Ten grondslag aan het onderwijs en de toetsing ligt het model van Bateson en Dilts en het drieslagleren.

In september 2024 zijn wij gestart met implementeren.

Lessons learned (implicaties voor de praktijk):

We hebben de volgende inzichten opgedaan:

Studenten zijn reflectiemoe In de opleiding wordt regelmatig aan studenten gevraagd een reflectieverslag te schrijven. Echter vaak wordt daarmee bedoeld dat aan moeten geven wat ze goed hebben gedaan, wat minder goed ging en hoe ze daar een volgende keer anders mee om willen gaan. Dit is een eerste stap op weg naar het leren reflecteren, maar levert geen diepgang op.

Reflectie blijft oppervlakkig als het geen focus heeft. Vragen om een reflectieverslag over een niet concrete situatie leidt tot oppervlakkige reflectieverslagen die de student geen inzicht geven in het eigen handelen. Diepgang in reflectie ontstaat pas op het moment dat het gericht gaat over een bepaalde gebeurtenis die van belang is voor de student.

Onze eerste ervaringen zijn dat studenten meer plezier ervaren in reflecteren en eerste stappen zetten in het komen tot meer diepgang.

Referenties (max. 2):

1 Mittendorff, K. (2014). Leren Reflecteren. In: F. Meijers, M. Kuijpers, K. Mittendorff & G. Wijers (Red.). Het onzekere voor het zekere. Kwetsbaarheid als kracht in loopbaandialogen. Antwerpen/ Apeldoorn: Garant.