Context / probleemstelling of aanleiding

Context/probleemstelling of aanleiding:

De klimaatcrisis, het verlies van biodiversiteit en vervuiling zijn op dit moment de grootste bedreigingen voor de volksgezondheid (1). Als Nederlandse zorgsector ligt hier voor ons een belangrijke taak. We dragen op dit moment namelijk juist in negatieve zin bij aan de klimaat- en milieucrisis, met gevolgen voor de gezondheid van de mens en een toenemende zorgvraag (2). Om goede zorg te kunnen blijven leveren, moet de zorgprofessional van de toekomst opgeleid worden met kennis over Planetary Health inclusief duurzame zorg. Een praktijkstage is een geschikt onderwijsonderdeel om hierover kennis op te doen, bewustwording te creëren en handelingsperspectief te bieden. Daarom hebben we voor de zorgstage in bachelorjaar 1 van ons geneeskunde curriculum een opdracht over duurzaamheid ontwikkeld.

Beschrijving van de interventie/innovatie:

Gedurende de vierweekse zorgstage, waarin de student in de rol van verpleeghulp stage loopt, is de opdracht over duurzaamheid één van de opdrachten die uitgevoerd wordt. De opdracht bestaat uit twee delen. De student maakt eerst ter voorbereiding een e-learning, met als doel zich bewust te worden van de impact die de zorg heeft op het milieu en klimaatverandering, de relatie te begrijpen tussen de uitstoot van de zorg en de negatieve effecten op de gezondheid van de mens, en te leren over de niveaus van circulariteit. Vervolgens richt de student zich op verduurzaming van één specifiek proces op de afdeling waar stage wordt gelopen. De student kiest zelf dit proces en bedenkt een interventie, waarna dit wordt besproken met de begeleider en beschreven in het stageverslag. Dit onderwijs is onderdeel van een ‘groene lijn’ die we creëren in ons curriculum, waarin Planetary Health door de hele bachelor aan bod komt in verschillende onderwijsvormen.

Ervaringen/analyse van de implementatie:

De opdracht is in studiejaar 2023-2024 voor het eerst geïmplementeerd en lijkt op basis van de uitwerkingen van de studenten veelbelovend. Alle studenten hebben door deze opdracht kennis gemaakt met (het belang van) duurzame zorg en nagedacht over interventies. Een aantal studenten heeft de opdracht zeer specifiek en origineel uitgewerkt waarbij de stagebegeleiders het idee ook willen proberen te implementeren op de werkplek.

Lessons learned (implicaties voor de praktijk):

Een stage is een unieke kans om theorie over Planetary Health te koppelen aan de praktijk. Een focusgroep volgt nog om te bepalen of alle leerdoelen behaald worden. Mogelijk werkt de opdracht voor begeleiders ook als stimulans om over interventies na te denken. In de toekomst kunnen we goede uitwerkingen van de opdrachten achteraf ook delen met alle studenten om elkaar verder te inspireren.

Referenties (max. 2):

Haines A, Frumkin H. Planetary Health. Safeguarding Human Health and the Environment in the Anthropocene. Cambridge University Press 2021.

Steenmeijer MA, Pieters LI et al. Het effect van de Nederlandse zorg op het milieu. Methode voor milieuvoetafdruk en voorbeelden voor een goede zorgomgeving. RIVM 2022