Context / probleemstelling of aanleiding

Probleemstelling (inclusief theoretische onderbouwing en onderzoeksvraag/vragen):

Artsen in opleiding tot specialist (aios), leren van patiënten. Echter, patiënten kunnen aios weigeren als zorgverlener en dit kan een significante impact hebben op de leermogelijkheden van aios. Buiten de klinische zorg zal dit helemaal een factor van invloed zijn, omdat patiënten hier vaak meer invloed hebben op welke dokter ze zien. Beter begrip over hoe patiënten tegenover de betrokkenheid van aios staan, is een eerste, belangrijke stap richting meer acceptatie van deze betrokkenheid(1). In deze systematische literatuurstudie onderzochten wij het patiëntenperspectief op het betrekken van aios in hun ambulante zorg, en welke factoren deze perspectieven beïnvloeden.

Methode:

We doorzochten vier databases (EMBASE, Medline, ERIC en PSYCHINFO) van de start van de database tot februari 2019, door keywords te combineren voor ambulante setting (1), residency (2) en patiënten attitude (3). Twee onderzoekers selecteerden onafhankelijk van elkaar op titel en abstract en in een tweede ronde op volledige tekst. Uitkomsten werden vergeleken en besproken tot consensus werd bereikt. Als geen consensus werd bereikt, werd een derde onderzoeker uit het team geraadpleegd. Van de geïncludeerde studies werd middels een tabel de relevante data verzameld. De kwaliteit van de studies werd vastgesteld m.b.v. de MERSQI vragenlijst.

Resultaten (en conclusie):

Van de 5798 geïdentificeerde studies werden er 31 geïncludeerd. Op een kwalitatieve studie na, betrof dit survey-studies met een lage kwaliteit. De perspectieven van patiënten op betrokkenheid van aios worden meestal weergegeven als tevredenheid met de aios en/of hun bereidwilligheid om de aios toe te laten als zorgverlener. Het percentage patiënten dat tevreden was na consultatie was hoog (mediaan 90%; range 74% – 100%). De bereidheid van patiënten om een aios een rol te geven in hun begeleiding was over het algemeen ook hoog (mediaan 75,5%; range: 33%-92%). De onderzochte beïnvloedende factoren kunnen worden samengevat als factoren samenhangend met (1) de opleidingstatus van de aios, (2) de kenmerken van de patiënt en (3) de reden van consultatie van de patiënt. De meeste van de onderzochte factoren hadden geen of nauwelijks effect. Factoren die wel effect hadden waren de eerdere bezoeken aan de aios en de complexiteit van de reden van consultatie. Hierbij was er een positief effect van eerdere bezoeken en een negatieve relatie tussen de mate van complexiteit van reden de consultatie en het patiënt perspectief.

Discussie (beschouwing resultaten en conclusie in het kader van de theorie):

Patiënten binnen de ambulante zorg zijn over het algemeen bereid om aios een rol te laten hebben in hun zorg en zijn daar ook tevreden over. Echter, wanneer de zorgvraag gecompliceerder wordt, lijkt die bereidheid af te nemen. Een verklaring hiervoor is dat patiënten een afweging maken van de mogelijke gevolgen voor hen wanneer ze een aios toelaten in de zorg. Naarmate de complexiteit toeneemt (bijvoorbeeld het laten weghalen van een wratje vs een mogelijke melanoom) zal deze afweging vaker negatief uitvallen voor de aios. De bereidheid neemt weer toe als de patiënt de aios vaker ziet. Dit vloeit waarschijnlijk voort uit het ontstaan van een band tussen aios en patiënt, waarmee ook het vertrouwen in de aios als zorgverlener groeit en dus de bereidheid om de aios ook complexere handelingen te laten verrichten(2). Hieruit valt te concluderen dat er meer aandacht besteed moet worden aan het zorgen voor continuïteit van de behandeling bij dezelfde aios en aan het uitleggen van de competenties van een aios. Echter, de meeste geïncludeerde studies hadden een lage kwaliteit waardoor het trekken van definitieve conclusies lastig is.

Referenties:

Teunissen PW. An inconvenient discussion.

Med Educ. 2018;52(11):1104-6.

de Bever S, van Rhijn SC, Kramer AWM, et al. Complaint-driven preferences & trust: patient’s views on consulting GP trainees. Educ Prim Care. 2022;33(2):85-91.