Context / probleemstelling of aanleiding
Context/probleemstelling of aanleiding:
Zorgprofessionals moeten zich constant aanpassen aan de veranderende behoeften van patiënten, de gezondheidszorg en de maatschappij, wat continue professionele ontwikkeling (CPO) vereist. De huidige nadruk in CPO ligt op disciplinaire, professie specifieke kennis en vaardigheden. De inhoud van CPO moet echter meebewegen met deze veranderende wensen middels interactief onderwijs over disciplinaire grenzen heen (1).
Om aan de huidige behoeften van de samenleving te voldoen, bevat het geneeskunde curriculum steeds meer interdisciplinair en interprofessioneel onderwijs. Dit houdt in dat bij interdisciplinair onderwijs kennis uit verschillende academische disciplines wordt geïntegreerd, terwijl bij interprofessioneel onderwijs kennis van verschillende gezondheidszorg professies wordt geïntegreerd. Geneeskundestudenten ervaren moeilijkheden bij het toepassen van hun kennis en vaardigheden op de werkplek, die vaak nog door traditionele onderwijs ideeën wordt gevormd.
Beschrijving van de interventie/innovatie:
Om zorgprofessionals ook interdisciplinair en interprofessioneel op te leiden, hebben we een nieuwe training ontwikkeld, met als focus adaptiviteit en het omgaan met onzekerheid in een veranderende wereld (2). Voor zorgprofessionals is de vaardigheid ‘situational awareness’ (SA) – het proces van informatie ontvangen, interpreteren en erop anticiperen – essentieel voor aanpassing aan nieuwe situaties. De aspecten van SA kunnen goed worden getraind met kunst. Kunst leert zorgprofessionals beter te observeren, interpreteren en luisteren. Uit onderzoek blijkt dat kunstonderwijs klinische, communicatieve en persoonlijke vaardigheden van zorgprofessionals kan verbeteren (3). SA is ook geschikt voor training in interprofessionele teams, omdat alle teamleden een hoge mate van SA moeten hebben in de patiëntenzorg.
De training bestaat uit drie opdrachten: 1) observeren van een schilderij met onderwijsmethode Visual Thinking Strategies: een manier om open en gestructureerd naar kunst te kijken; 2) observaties van een schilderij aan een collega overdragen; 3) geleerde vaardigheden toepassen op een werkplekcasus.
Ervaringen/analyse van de implementatie:
De pilot in november 2023, positief geëvalueerd door de 44 deelnemers, liet zien dat deelnemers zich meer bewust waren van verschillende perspectieven, de waarde van hulp vragen en het belang een stap terug te zetten bij (stressvolle) situaties. De meeste deelnemers vonden dat hun observatie- en overdrachtsvaardigheden waren verbeterd en waren van plan de geleerde vaardigheden toe te passen in hun huidige werk.
Lessons learned (implicaties voor de praktijk):
De training moet zich meer richten op casuïstiek afkomstig uit de werkplek, om zo beter aan te sluiten bij het werk van zorgprofessionals. Daarnaast is dit onderwijs beter geschikt voor kleinere groepen en zou een dergelijke training minimaal 2,5 – 3 uur moeten duren. De eerste evaluatieresultaten suggereren dat dit onderwijs een belangrijke toevoeging kan zijn aan het huidige disciplinaire trainingsaanbod in CPO, echter is gedegen onderzoek naar de leerervaringen van de deelnemers nodig om het effect van de training te bepalen.
Referenties (max. 2):
1. Mitchell S, Phaneuf JC, Astefanei SM, Guttormsen S, Wolfe A, de Groot E, et al. A Changing Landscape for Lifelong Learning in Health Globally. Journal of CME. 2023 Dec 31;12(1).
2. Fancourt D, Finn S. What is the evidence on the role of the arts in improving health and well-being? A scoping review. Copenhagen: WHO Regional Office for Europe; 2019. 26–28 p.
Ter kennisgeving: Over de ontwikkeling en de eerste resultaten van de training is momenteel een manuscript ingediend bij het European Journal of University Lifelong Learning:
Maas A, Lesterhuis M, van Royen-Kerkhof A, Verbeek H, van Geelen S. Stimulating situational awareness in healthcare through arts: an interprofessional and interdisciplinary continuous professional development training. [Manuscript submitted]
