Context / probleemstelling of aanleiding

Probleemstelling:

Niettegenstaande de bestaande inzichten aangaande zelfregulerend leren (ZRL) in de klinische omgeving (van Houten-Schat et al., 2018), is onderzoek naar ZRL van erkende medische specialisten erg schaars. Begrip en inzichten ontbreken over hoe medische specialisten hun leerproces zelfgestuurd vormgeven wanneer er een medische curriculum hen niet ondersteunt. In onderzoek naar ZRL in werkplekcontexten worden meestal cross-sectionele zelf-rapportage technieken gebruikt om retrospectief en buiten de authentieke context ZRL te meten (Cuyvers et al., 2020). Het ontbreekt daarmee aan inzichten aangaande de manier waarop ZRL zich daadwerkelijk ontvouwt als dynamisch proces in de authentieke omgeving in relatie tot de beroepsuitoefening en doorheen de tijd. Deze studie heeft tot doel het bestaande begrip te vergroten over het proces van ZRL door het te bestuderen zoals het werkelijk plaatsvindt in de klinische omgeving.

Methode:

Een longitudinaal multiple case-study onderzoek werd opgezet met 13 Vlaamse erkende specialisten van verschillende disciplines. Langetermijn observaties (schaduwen) werd gecombineerd met onmiddellijk aansluitende stimulated recall interviews om zicht te krijgen op de zichtbare en niet-zichtbare ZRL-strategieën die medische specialisten gebruiken. Toestemming van ethische commissies werd bekomen en geïnformeerde toestemming ondertekend. Veldnota’s en audio-opnames werden verbatim getranscribeerd en geïntegreerd. Drie informatierijke cases werden geselecteerd door middel van criteria en maximum variatie selectie. De data werden geanalyseerd door middel van verticale within-case analyse, gevolgd door cross-case analyse met behulp van Nivivo 12. Daarnaast werd per case sequentiële ‘intraperson’ analyse gedaan, waarbij de relaties in strategie-gebruik doorheen de tijd werd onderzocht.

Resultaten (en conclusie):

Dit onderzoek toont aan dat erkende medische specialisten een grote variatie aan ZRL-strategieën aanwenden om het proces van ZRL in de klinische omgeving vorm te geven. Strategieën die het proces initiëren: “aanvangsstrategieën”, doen vorderen: “voortgangsstrategieën”, en evalueren: “evaluatiestrategieën”. Daarnaast kunnen strategieën geïdentificeerd worden die een voorwaarde vormen om daadwerkelijk tot ZRL te komen: de “paraatheidstrategieën”. Alert zijn voor uitdagingen tijdens de beroepsuitoefening, ook tijdens activiteiten die op het eerste zicht routine lijken, herkennen van leeropportuniteiten, bewustzijn van leernoden, zichzelf, en de eigen prestaties en dat wat anderen zeggen in vraag stellen, behoren tot de gevonden strategieën. Deze ZRL-strategieën moeten ondernomen worden, wil de medische specialist komen tot het formuleren van leerdoelen, ondernemen van leeractiviteiten, monitoren en evalueren van eventuele leeruitkomsten.

Verder tonen de resultaten dat ZRL zich voordoet als een dynamisch proces met strategieën die onderling in relatie staan. ZRL ontplooit zich als een zogenaamd “zelfgestuurd leertraject”. Binnen zo’n zelfgestuurd leertraject, werden feedback-loops geïdentificeerd. Via feedback-loops dient informatie over de voortgang van het leerproces in functie van het vooropgestelde leerdoel als input voor het ondernemen van een andere, vaak reeds eerder gebruikte ZRL-strategie. Reflectie als strategie voor ZRL komt naar voor in relatie tot alle andere ZRL-strategieën.

Discussie :

Eerder onderzoek toonde ook al aan dat een variatie aan ZRL-strategieën wordt gebruikt in de klinische omgeving. De “paraatheidstrategieën” werden echter niet eerder geïdentificeerd in onderzoek naar ZRL in de klinische omgeving. Ze verruimen daarmee het bestaande begrip. In tegenstelling tot wat veelvuldig onderzoek in formele leeromgevingen eerder aantoonde verloopt ZRL in de klinische omgeving niet in fasen. Eerder wordt in het samenspel van strategieën met feedback-loops een open dynamisch proces gevonden. Dit onderzoek levert een empirische bijdrage aan het onderzoeksveld door inzicht in de manier waarop ZRL als proces in de authentieke klinische omgeving vorm krijgt doorheen de tijd.

Referenties:

Cuyvers, K., Van den Bossche, P., & Donche, V. (2020). Self-regulation of professional learning in the workplace: a state of the art and future perspectives. Vocations and Learning, doi.org/10.1007/s12186-019-09236-x

Van Houten-schat, M.A., Berkhout, J.J., van Dijk, N., Endedijk, M.D., Jaarsma, A.D.C., Diemers, A.D. (2018). Self-regulated learning in the clinical context: a systematic review. Medical Education, 52, 1008-1015