Context / probleemstelling of aanleiding
Probleemstelling (inclusief theoretische onderbouwing en onderzoeksvraag/vragen):
“Perspective-taking” of perspectiefneming (PT) is een waardevolle vaardigheid voor persoon-centrale zorg en (inter)professionele samenwerking. Het wordt vaak geconceptualiseerd als onderdeel van (cognitieve) empathie, maar is ook gerelateerd aan andere competenties of attitudes, zoals het verminderen van stereotypering (Galinsky 2000). In het gezondheidszorgonderwijs worden ook steeds meer onderwijsvormen ontwikkeld die specifiek gericht zijn op het bevorderen van PT: een scoping review van Dennhardt et al (2016) laat bijvoorbeeld zien dat PT een primair leerdoel is van “arts-based teaching”. Ondanks toenemende aandacht voor PT, ontbreekt een overzicht van instrumenten om (progressie in) PT in gezondheidszorgonderwijs te meten. Aangezien PT primair in andere disciplines is onderzocht, zoals psychologie of geesteswetenschappen, beoogt deze scoping review deze lacune te dichten door in diverse disciplines te kijken naar gebruikte meetinstrumenten voor PT. Hierbij staat de volgende onderzoeksvraag centraal: Welke instrumenten worden er op dit moment gebruikt om PT te meten bij gezondheidszorgprofessionals of academische studenten (binnen diverse disciplines)?
Methode:
Er is een uitgebreide zoekstrategie uitgevoerd in overeenstemming met de PRISMA-ScR richtlijn. Zeven databases werden geraadpleegd: Pubmed, Embase, Cochrane, CINAHL, PsychInfo, WebofScience en Scopus. De artikelen werden door minimaal twee auteurs gescreend met vooraf opgestelde in- en exclusiecriteria. De meest belangrijke inclusiecriteria waren: het artikel beschreef of gebruikte een instrument voor PT (kwantitatief of kwalitatief), PT was een belangrijk facet van de studie, en het instrument was generaliseerbaar en relevant voor de academische setting. De geïdentificeerde meetinstrumenten werden vervolgens onderverdeeld in drie groepen: psychometrische schalen, kwalitatieve metingen van PT en indirecte instrumenten.
Resultaten (en conclusie):
Full-tekst screening leverde 60 artikelen op. Dit resulteerde vervolgens in 8 psychometrische schalen, 9 kwalitatieve methoden en 9 indirecte meetinstrumenten. De psychometrische schalen werden voornamelijk gevonden in studies vanuit de gezondheidszorg en de psychologie. De meeste studies gebruikte subschalen van multidimensionale empathie-instrumenten. Verder bestonden bijna alle psychometrische instrumenten uit zelfrapportage; er was één instrument waarbij gebruikt werd gemaakt van patiëntevaluaties. De grootte van de instrumenten varieerde van 3 tot 20 items. De kwalitatieve studies gebruikte semigestructureerde interviews, geschreven data of de thinking-aloud procedure. Vervolgens werden diverse analysestrategieën gebruikt voor het meten van PT: (a) de frequentie van bepaalde PT-parameters, (b) focus op een verandering in PT (gerelateerd aan een onderwijsinterventie) en (c) integratie van het perspectief van “zelf” en “ander”, met behulp van een hiërarchisch coderingschema. De derde groep meetinstrumenten omvatte indirecte meetinstrumenten. Deze meetinstrumenten werden gebruikt om PT te meten, maar waren primair ontwikkeld voor andere gerelateerde concepten (zoals “theory of mind” of identificatie met fictieve narratieve personages), of waren ontwikkeld in relatie tot specifieke doelgroepen (zoals andere etnische groepen of ouderen).
Discussie (beschouwing resultaten en conclusie in het kader van de theorie):
Concluderend geeft deze scoping review inzicht in de instrumenten die momenteel gebruikt worden om PT te meten binnen diverse disciplinaire contexten. Echter, een belangrijke bevinding is dat er op dit moment een gebrek is aan onafhankelijke multidimensionale meetinstrumenten voor PT. Mogelijk ligt hieraan ten grondslag dat PT vaak wordt geconceptualiseerd als subonderdeel van bredere concepten, waardoor het eendimensionaal in kaart wordt gebracht. De geïdentificeerde meetmethoden kunnen als startpunt worden gebruikt voor het ontwikkelen van een nieuw multidimensionaal instrument voor PT, waarbij de complexiteit van het concept in acht wordt genomen.
Referenties:
Dennhardt, S., Apramian, T., Lingard, L., Torabi, N., & Arntfield, S. (2016). Rethinking research in the medical humanities: a scoping review and narrative synthesis of quantitative outcome studies.Medical education, 50(3), 285–299.
Galinsky, A.D., & Moskowitz, G.B. (2000). Perspective-taking: Decreasing stereotype expression, stereotype accessibility, and in-group favoritism.Journal of Personality and Social Psychology, 78(4), 708–724.
Dit abstract is gebaseerd op de publicatie: Leijenaar, E.L., Milota, M.M., van Delden, J.J.M., & van Royen-Kerkhof, A. (2024). Measurement instruments for perspective-taking: A BEME scoping review: BEME Review No. 91. Medical teacher, 1–9.
