Context / probleemstelling of aanleiding

Context/probleemstelling of aanleiding:

Planetaire gezondheid (PG) omvat de nauwe verwevenheid van de gezondheid van de aarde zelf met al het leven wat zich daarop afspeelt, waaronder die van de mens. Door het intensieve gebruik van grondstoffen en de omgeving overschrijden we nu veel ecologische grenzen. Dit leidt tot een klimaatcrisis, en daaruit volgend een gezondheidscrisis, waardoor bepaalde groepen steeds kwetsbaarder worden en de het aantal kwetsbaren steeds groter. Helaas draagt de gezondheidszorg aanzienlijk bij aan klimaat- en milieuproblemen door verbruik en uitstoot.

De Raad van Bestuur van het UMCG verplicht de zorgopleidingen om per 2025-26 alle studenten duurzaam gedrag aan te leren (1). Het NFU visie-document ‘Planetaire gezondheid in de umc-opleidingen’ (2) benadrukt het belang van starten met onderwijs gezien de urgentie. Studenten tandheelkunde moeten daarom leren wat PG betekent voor hun beroepspraktijk, en daar ook naar leren handelen. Tot nu toe focussen we op preventie en maatschappelijk handelen in de bachelorfase, waarin PG expliciet wordt gemaakt.

Beschrijving van de interventie/innovatie:

Studenten tandheelkunde bachelor jaar 3 werken in de lijn Mondzorg in Context (MIC) aan hun maatschappelijke rol als tandarts op het gebied van de mondgezondheid.
Sinds 2023-24 werd een pilot gedaan in enkele groepen. Vraagstukken betroffen wat de tandarts nodig zou hebben aan kennis m.b.t. PG en duurzaamheid. In 2024-25 zijn MIC-projectthema’s gekozen als logisch vervolg op de pilot van het vorige jaar. Elke student komt nu met PG en duurzaamheid in aanraking.

Ervaringen/analyse van de implementatie:

Hoe meer studenten zich in dit onderwerp verdiepen, hoe beter ze de noodzaak tot verandering naar een duurzamer gedrag en bedrijfsvoering zien.

Hoewel niet altijd gemotiveerd bij aanvang, blijkt het onderwerp PG vaak toch interessanter en relevanter dan in eerste instantie gedacht. De co-benefits lijken aansprekend.

Veel docenten zijn zich nog niet bewust van de mogelijkheid en noodzaak tot PG in hun onderwijs. Ook bij hen is de bereidheid het onderwerp te implementeren groot, wanneer dit aansluit.

Lessons learned (implicaties voor de praktijk):

De verbinding tussen preventie, duurzame zorg en planetaire gezondheid zichtbaar maken zodat studenten geïnformeerde keuzes kunnen maken in hun toekomstige beroepspraktijk.

Focussen op brede implementatie zodat elke student in aanraking komt.

Door enthousiaste sleutelfiguren als voorbeeld te gebruiken, hopen we op een sneeuwbaleffect voor het invoeren van PG op relevante momenten in het hele curriculum.

Referenties (max. 2):

1) Kumm CS en Moeijes-Bosgra K. Programmaplan Duurzaam UMCG 2.0. 2024
2) 20240516_NFU-Visie_PlanetaireGezondheid.pdf 2024