Context / probleemstelling of aanleiding

Probleemstelling:

De professionele voldoening van artsen staat onder druk en dit bedreigt het welzijn van artsen en de kwaliteit van zorg (1). Meer kennis is nodig over hoe de professionele voldoening van artsen vergroot kan worden. Zelfcompassie – het in staat zijn om een warme en liefdevolle houding ten opzichte van jezelf aan te nemen (2) – is een mogelijke strategie. Onderzoek toonde aan dat zelfcompassie positief relateert aan werktevredenheid en bevlogenheid. Ook zijn individuen met een hoge mate van zelfcompassie doorgaans veerkrachtiger en beter in staat om hun werk en privéleven te balanceren. Echter, nog onbekend is of er ook een relatie bestaat tussen zelfcompassie en professionele voldoening en wat mogelijke onderliggende mechanismen voor deze relatie zijn. Deze studie beantwoordt de onderzoeksvraag: Is zelfcompassie van artsen gerelateerd aan hun professionele voldoening en zo ja, wordt deze relatie gemedieerd door de ervaren werk-privé balans en persoonlijke veerkracht?

Methode:

De gebruikte data werd verzameld in een landelijk uitvraag naar het welzijn van Nederlandse cardiologen in opdracht van de Nederlandse Vereniging voor Cardiologie. Een online vragenlijst werd uitgezet onder alle geregistreerde cardiologen in september en oktober 2020. Zelfcompassie, de onafhankelijke variabele, werd gemeten door de schaal zelf-vriendelijkheid; een van de drie gevalideerde domeinen van Neff’s zelfcompassie schaal (2). Professionele voldoening, de afhankelijke variabele, werd gemeten met de Professional Fulfillment Index (1). De eerste mediator, persoonlijke veerkracht, werd gemeten middels de Brief Resilience Scale. Werk-privé balans, de tweede mediator, werd gemeten met de sub-schaal Work-Home Interference uit de Survey Work-Home Interaction – Nijmegen (gehercodeerd in tegenovergestelde richting). Geslacht en jaren werkzaam als cardioloog werden meegenomen als covariaten. De dubbele mediatie werd getest met PROCESS versie 3.4. in SPSS versie 26.

Resultaten (en conclusie):

In totaal vulden 381 cardiologen de vragenlijst in; hiervan was 27.9% vrouw en viel 38.5% in de leeftijdscategorie 36-45 jaar oud. Respondenten waren gemiddeld 13.0 jaar werkzaam als cardioloog; 42.1% werkte in een algemeen ziekenhuis, en 16.8% in een UMC. Zelf-vriendelijkheid had een significant positief direct effect op professionele voldoening (b = .103, p = .028, 95%BI [.011, .195]). Zelf-vriendelijkheid had ook een significant positief indirect effect op professionele voldoening via persoonlijke veerkracht (b = .055, 95% BI [.024, .091]) en via werk-privé balans (b = .034, 95% BI [.003, .079]).

Discussie :

Deze studie toonde aan dat zelfcompassie positief gerelateerd is aan de professionele voldoening van cardiologen en dat dit effect deels gemedieerd wordt door persoonlijke veerkracht en werk-privé balans.Zelfcompassie kan beschouwd worden als een vaardigheid die kan worden ontwikkeld. Het inzetten van zelfcompassie-trainingen kan een effectieve strategie zijn om de professionele voldoening van artsen te verhogen.In hun studie onder cardiologen benadrukten Panagioti et al. (2018) echter dat naast inzetten op individuele strategieën om het welzijn van artsen te vergroten, organisaties ook verantwoordelijk zijn voor het faciliteren van een cultuur waarin onder meer ruimte is voor zelfcompassie en een goede werk-privé balans.Strategieën gericht op het bevorderen van zelfcompassie kunnen het welzijn van artsen en de hieraan gerelateerde kwaliteit van zorg bevorderen.Desalniettemin was het gevonden totale effect van zelfcompassie op professionele voldoening zwak tot matig. Een mogelijk verklarende factor hiervoor is dat zelfcompassie alleen gemeten is met de schaal zelf-vriendelijkheid. Vervolgonderzoek zou ook de schalen ‘menselijkheid’ en ‘mindfulness’ kunnen includeren. Bovendien zou vervolgonderzoek uitgevoerd kunnen worden onder andere specialismen en andere mediatoren mee kunnen nemen.

Referenties:

Neff KD. The self-compassion scale is a valid and theoretically coherent measure of self-compassion. Mindfulness. 2016;7(1):264-74.

Trockel M, Bohman B, Lesure E, Hamidi MS, Welle D, Roberts L, et al. A brief instrument to assess both burnout and professional fulfillment in physicians: reliability and validity, including correlation with self-reported medical errors, in a sample of resident and practicing physicians. Academic Psychiatry. 2018;42(1):11-24.