Context / probleemstelling of aanleiding
Context/probleemstelling of aanleiding:
De hervorming van de basisopleiding geneeskunde van de KU Leuven startte vanuit de idee dat het curriculum het niveau van de basisarts niet volledig bevatte, en veel verdieping had. Door de kern voor de basisarts te (her)definiëren, kwam er ruimte vrij voor een gevarieerd keuzecurriculum. Hierin werden de verdiepende, maar ook toekomstgerichte en maatschappelijke, inhouden geïntegreerd. Bovendien worden studenten gemotiveerd doordat zij vakken kiezen die hen aanspreken, en sturen ze hun eigen leerproces. Door restricties in te bouwen in het keuzecurriculum werd ingespeeld op de bezorgdheid rond prespecialisatie.
Beschrijving van de interventie/innovatie:
Het keuzecurriculum werd bottom-up ontwikkeld en breed aangepakt. Docenten dienden voorstellen in, maar er werd ook gezocht bij andere opleidingen, universiteitsbreed, en bij zorgprofessionals uit het werkveld. Voor de bachelor onderstonden er drie thema’s: ‘medische basiswetenschappen’ (verdiepende inhouden), ‘data en technologie’ (deze noodzaak werd doorheen het proces benadrukt), ‘mens, milieu en maatschappij’ (brede rol van arts in de samenleving). Gezien het belang van de thema’s, en om de brede basisvorming te behouden, kiezen studenten minstens één vak per thema. Elk vak bestaat uit 3-4 studiepunten om de studiebelasting voor de studenten te bewaken. Verder werd, vanwege praktische haalbaarheid, ingezet op blended onderwijs en permanente evaluatie.
Ervaringen/analyse van de implementatie:
Ook deze vernieuwing bracht weerstand met zich mee. Enkele docenten accepteerden het inperken van inhouden in het kerncurriculum moeilijk, waarna met hen in gesprek werd gegaan en de verdiepende inhouden een plaats kregen in het keuzecurriculum. Nadenken over het niveau van de basisarts en toekomstgerichte thema’s was gezien de brede focus en diverse actoren niet evident. Een sterk kernteam en duidelijke visie was nodig om iedereen op één lijn te krijgen.
Het garanderen van een ‘echte’ vrije keuze was niet evident. Door het blended onderwijs in combinatie met activerende lesvormen en permanente evaluatie stond immers op enkele keuzevakken een maximumaantal studenten. Er werd daarom een keuzetool ontwikkeld om studenten evenwaardig te laten kiezen. In de planning werden daarenboven twee namiddagen vrijgemaakt voor de keuzevakken zodat studenten hun keuze niet baseren op praktische haalbaarheid.
Lessons learned (implicaties voor de praktijk):
De ontwikkeling van een keuzecurriculum vergt van bij de start een doordacht plan van aanpak en een sterk kernteam met een betrokken programmadirecteur. Het proces vroeg veel inzet, zowel van het kernteam als van de betrokken docenten, waardoor enkele docenten afhaakten. De bottom-up aanpak zorgde wel voor draagvlak, en de betrokkenheid van de docenten en van professionals uit het werkveld was een grote meerwaarde. Zij konden namelijk waardevolle inzichten bieden over de noden en trends in de geneeskunde. Aangevuld met de vakken van andere opleidingen vormt het keuzecurriculum een mooi geheel, met een flexibel karakter.
Referenties (max. 2):
Han, J. J., & Vapiwala, N. (2019). Pre-specialization – Considerations for more focused and personalized educational modules in the twenty-first century. Medical Teacher, 41(2), 190–194. https://doi.org/10.1080/0142159X.2018.1459532
