Context / probleemstelling of aanleiding

Context/probleemstelling of aanleiding:

Academische vorming (AV) is een belangrijk onderdeel van de geneeskundeopleiding, zoals geborgd in het Raamplan Artsopleiding 2020 (NFU 2020). Voor ‘de arts van de toekomst’ speelt dit competentiedomein een grote rol: wetenschappelijke ontwikkelingen gaan razendsnel en de toekomstig arts moet diverse vaardigheden hebben om deze ontwikkelingen bij te houden.

Hoewel goed geborgd in het raamplan, zijn er verschillende uitdagingen voor AV: de relevantie wordt niet altijd (h)erkend door studenten, of er is een te beperkt beeld van wat AV inhoudt. De AMEE Guide geeft verschillende mogelijkheden om AV in de bachelor beter te verankeren (Laidlaw et al., 2012), zoals het koppelen van studenten aan onderzoekers. Zij fungeren als rolmodel en verkleinen de afstand tussen onderzoek en onderwijs.

Beschrijving van de interventie/innovatie:

In de opleiding Geneeskunde VU is daarom in bachelorjaar 1 en 2 het programma ‘Kennismaking Wetenschappelijk Onderzoek’ (KWO) ingevoerd. In bachelorjaar 1 (KWO1) worden studenten in zestallen gekoppeld aan een (arts)onderzoeker van Amsterdam UMC. Ze maken praktijkopdrachten die het onderzoekproces volgen en er zijn practica academische vaardigheden. In bachelorjaar 2 (KWO2) maken studenten in drietallen een semesteropdracht, waarin ze een maatschappelijk probleem analyseren. Voortbouwend op de geleerde vaardigheden van KWO1, wordt literatuur gezocht en kritisch gelezen, en doet de groep onderbouwde aanbevelingen t.a.v. de patiënt en het maatschappelijk handelen van de arts. Voor beide programma’s geldt dat er een groot beroep gedaan wordt op samenwerking en zelfsturend leren.

Ervaringen/analyse van de implementatie:

Academische vaardigheden worden in de context van KWO1 goed aangeleerd en begeleiders (onderzoekers) zijn een duidelijk rolmodel voor studenten, terwijl de afstand tot het medisch onderzoek wordt verkleind. Hoewel studenten het leereffect zelf lijken te onderschatten, blijkt uit de resultaten van KWO2 dat studenten goed in staat zijn literatuur te zoeken en te lezen, en aanbevelingen te doen voor het maatschappelijk handelen van de arts. Zelfsturend leren blijft een belangrijk aandachtspunt in beide programma’s, wat vraagt om de begeleiding van de studenten hierin.

Lessons learned (implicaties voor de praktijk):

Door AV direct te koppelen aan de onderzoekspraktijk of een actueel maatschappelijk thema, is er een duidelijke context waarbinnen academische vaardigheden ontwikkeld worden en wordt de relevantie beter (h)erkend.

Promovendi zijn vaak enthousiaste begeleiders. Met een professionele training is dit voor hen ook een leerzaam onderdeel van hun promotietraject.

Zelfsturend leren moet op diverse plekken en manieren terugkomen in het curriculum, om het goed te kunnen ontwikkelen. Begeleiding hierin is een belangrijke voorwaarde.

Referenties (max. 2):

Laidlaw, A., Aiton, J., Struthers, J., & Guild, S. (2012). Developing research skills in medical students: AMEE Guide No. 69. Medical Teacher, 34(9), 754-771.

Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU). (2020). Raamplan Artsopleiding 2020.