Context / probleemstelling of aanleiding

Context/probleemstelling of aanleiding:

De exponentiële toename van biomedische kennis vereist dat studenten geneeskunde en biomedische wetenschappen de competentie verwerven om gedetailleerde kennis in context kunnen plaatsen. Het formuleren van basisconcepten kan hierbij helpen. Basisconcepten, hier gedefinieerd naar Rowland et al (1), zijn woorden of frases die zonder context gebruikt kunnen worden, en als abstracte begrippen een idee geven over algemene principes van biologische processen. Pas als de studenten bekend zijn met de relevante basisconcepten, kunnen zij de hiermee verbonden ideeën kritisch beschouwen én toepassen. Een set basisconcepten levert bovendien een kader bij de (her)structurering van een curriculum. De vakgebieden biochemie en celbiologie zijn kerndisciplines in de curricula Geneeskunde en Biomedische Wetenschappen en vormen een cruciale basis voor veel verwante medisch- levenswetenschappelijke opleidingen.

Beschrijving van de interventie/innovatie:

Dit onderzoek werd uitgevoerd ter voorbereiding op de vernieuwing van de Radboudumc curricula in 2015. Het was gericht op manieren om toekomstig concept-based learning te implementeren, waarbij de meerwaarde voor zowel studenten als de betrokken docenten werd onderzocht. Deeluitkomsten van het onderzoek zijn inmiddels geïmplementeerd in het nieuwe curriculum. Als algemene opzet hebben de docententeams, verantwoordelijk voor het biochemisch en celbiologisch onderwijs, lijsten met basisconcepten samengesteld middels verschillende gestructureerde methoden. Vervolgens is gekeken in hoeverre de concepten al in de leerinhoud van de kernblokken Celbiologische Processen (B103) en Biochemische en Biofysische Processen (B102) vertegenwoordigd waren en of zij aansloten op de eindtermen van de opleiding Geneeskunde (Raamplan Artsopleiding). De concepten zijn vervolgens in de bovengenoemde blokken passief of actief aan de eerstejaars studenten Geneeskunde en Biomedische wetenschappen (n=450) aangeboden. Volgend op de tentaminering werd de studenten na een “informed consent” een zestal vragen voorgelegd over het gebruik van de conceptenlijst. De antwoorden op de vragen zijn vervolgens gerelateerd aan het tentamencijfer.

Ervaringen/analyse van de implementatie:

De algemene ervaringen worden hieonder samengevat onder “lessons learned”.

Lessons learned (implicaties voor de praktijk):

Het samenstellen van een conceptenlijst voor een kernblok vereist een aanzienlijke inzet en motivatie van het docententeam.

Het proces van het formuleren van een conceptenlijst is een krachtig reflectiemiddel voor de doelstellingen en de structuur van een blok.

Door docenten gegenereerde conceptenlijsten vormen een bruikbaar kader voor de (her)structurering van een curriculum.

Er is geen directe significante correlatie tussen het door studenten waargenomen nut van conceptlijsten en hun tentamenresultaat aangetoond.. Een aanbeveling voor vervolgonderzoek is om explicieter te testen op het gebruik van concepten en studiegedrag.

Referenties:

Rowland, S.L., C.A. Smith, E.M. Gillam, and T. Wright, The concept lens diagram: a new mechanism for presenting biochemistry content in terms of “big ideas”. Biochem Mol Biol Educ, 2011. 39(4): p. 267-79.