Context / probleemstelling of aanleiding

Probleemstelling (inclusief theoretische onderbouwing en onderzoeksvraag/vragen):

Uit eerder onderzoek is gebleken dat er behoefte is aan training in het voeren van slechtnieuwsgesprekken met familie/naasten van intensive care (IC) patiënten bij IC professionals. Om trainingen op maat te ontwikkelen is meer inzicht in de huidige conversatie technieken en onderwerpen nodig die tijdens slechtnieuwsgesprekken door IC professionals worden besproken.

Hieruit volgde de onderzoeksvraag: In hoeverre worden de fysieke, psychische, sociale en spirituele aspecten van de problemen van IC patiënten en hun naasten besproken in een IC-familiegesprek en wat kan er geleerd worden door IC professionals van feedback van palliatief verpleegkundigen gebaseerd op de observatie tijdens deze slechtnieuwsgesprekken?

Methode:

Een prospectief, kwalitatief pilotonderzoek is uitgevoerd op de IC van het MUMC+. Het onderzoek bestond uit een observationeel onderzoek en een vragenlijst. Na het verkrijgen van informed consent werden de slechtnieuwsgesprekken tussen IC professionals en familie/naasten van de patiënt opgenomen met een audio-recorder en geobserveerd van April 2022 tot en met Juni 2022. Er werden letterlijke transcripten gemaakt van de opnames. Thematische analyse van de transcripten werd iteratief uitgevoerd waarbij gebruik gemaakt werd van de algemeen geaccepteerde principes van primair, secundair en tertiaire codering en continue vergelijking. De gesprekken werden geobserveerd door palliatief verpleegkundigen waarna feedback werd gegeven aan de hand van observatielijsten. Tot slot werd een enquête ingevuld door de familie/naasten over voor hen belangrijke onderwerpen tijdens slechtnieuwsgesprekken.

Resultaten (en conclusie):

Er werden 11 slechtnieuwsgesprekken geobserveerd. Analyse van de slechtnieuwsgesprekken liet zien dat behandelbeperkingen, end of life-care en de wensen van de patiënt in 8 gesprekken werden besproken. Kwaliteit van leven werd in 6 gesprekken besproken. Spiritualiteit van de patiënt werd besproken in 8 gesprekken. De feedback van de palliatief verpleegkundigen was dat de artsen empathisch, oprecht betrokken en geïnteresseerd waren in de familie, naasten en patiënt. De IC professionals brachten het nieuws zakelijk, maar realiseerden wel wat de impact was; ze waren duidelijk maar tevens begripvol in de communicatie. Geobserveerde verbeterpunten waren dat de familieverhoudingen dieper verhelderd konden worden, dat er nog gemiste kansen waren voor het exploreren van de emoties van de naasten, dat de spiritualiteit in een breder aspect besproken kan worden dan religie en dat de gesprekken beter in ruimere kamers gevoerd konden worden.

De belangrijkste resultaten van de enquête (n=9) lieten zien dat de naasten/familie de volgende onderwerpen belangrijk vonden om te bespreken: medische context, wensen en doelen van de patiënt, emoties en gevoelens van de naasten/familie en de patiënt, zingeving en spiritualiteit.

De conclusie van dit onderzoek is dat feedback van een palliatief verpleegkundige waardevol is en dat er wat betreft communicatie wellicht nog verbetering mogelijk is ten aanzien van onderwerpen als familieverhoudingen, spiritualiteit en het meer ruimte geven aan de emoties van de naasten en familieleden.

Discussie (beschouwing resultaten en conclusie in het kader van de theorie):

In eerder onderzoek naar slechtnieuwsgesprekken op de IC werd de kwaliteit van leven in minder dan 12% van de gesprekken besproken, in ons onderzoek gebeurde dit in 55% van de gesprekken. (1) In hetzelfde onderzoek werden in 30% van de gesprekken de wensen en waarden van een patiënt niet besproken, in ons onderzoek werd dit in 27% van de gesprekken niet gedaan. (1) Een ander belangrijk discussiepunt is dat de spiritualiteit vaak vanuit het perspectief van bedienen werd besproken, terwijl uit een enquête van de Nederlandse patiënten en consumenten federatie bleek dat zingeving/spiritualiteit beter besproken kan worden in de vorm van kwaliteit van leven, de fysieke en psychosociale aspecten van de ziekte. (2)

Referenties:

Scheunemann LP, Cunningham TV, Arnold RM, Buddadhumaruk P, White DB. How clinicians discuss critically ill patients’ preferences and values with surrogates: an empirical analysis. Crit Care Med. 2015;43(4):757-64.

ZonMw-Signalement over ‘Zingeving in de zorg’. NPCF-rapport. 2016:51-2.