Context / probleemstelling of aanleiding

Probleemstelling:

De frequentie van en uitdagingen binnen complexe ouderenzorg in de eerste lijn nemen toe. Complexe ouderenzorg wordt gedefinieerd als zorg voor chronisch zieken met multiple gezondheidsproblemen, hulpbehoevendheid op zowel medisch, sociaal als psychisch vlak. Complexe ouderenzorg is een type zorgverlening dat door AIOS als lastig en minder interessant wordt ervaren. AIOS motiveren om met complexe ouderenzorg aan de slag te gaan is dus belangrijk. Een veel gebruikte theorie over motiveren is de ‘selfdetermination theory’ (SDT). Competence, relatedness en autonomie zijn hierin drie pijler die motivatie ondersteunen. Over motivatie voor het leren van complexe ouderenzorg is er nog maar weinig bekend. Dit leidde tot de onderzoeksvraag: hoe worden AIOS huisartsgeneeskunde gemotiveerd om competent te worden in het leveren van complexe ouderenzorg.

Methode:

We hebben een multi centre case studie gedaan binnen de huisartsopleiding tussen juni 2015 en mei 2019. Voor de huisartsgeneeskunde is gekozen omdat AIOS hier veel in aanraking komen met complexe ouderenzorg. Bij 4 universiteiten in Nederland en België werden data verzameld. In totaal werden 41 interviews afgenomen, verdeeld over 5 verschillende groepen. Deze werden gecombineerd met documentanalyse (1369 A4 pagina’s) en 34 observaties van onderwijsmomenten. De data werden thematisch geanalyseerd in Atlas Ti 8. SDT werd hierbij gebruikt als sensitising concept.

Resultaten (en conclusie):

3 pijlers van de SDT theorie, te weten competence, relatedness en autonomie, komen terug in het onderwijs. Op het gebied van autonomie is er spanning tussen enerzijds aansturen van AIOS versus anderzijds ruimte laten voor zelfsturing. Uit interviews bleek dat het lastig is om AIOS competent te laten voelen vanwege het snel overspoeld zijn door de complexiteit, door het feit dat er niet maar 1 oplossing voor een probleem is, dat richtlijnen niet toepasbaar zijn. Observaties lieten zien dat het ondersteunend kan zijn om te leren om casussen te ontrafelen. Ook bleek hieruit dat het enthousiasme van begeleiders en opleiders, het kritisch bevragen en het bespreken van dilemma’s AIOS helpt om gemotiveerd te zijn of te raken voor complexe ouderenzorg. Zowel de opleidingspraktijk, de patiënt en participanten tijdens onderwijsmomenten hebben hier invloed op.

Discussie :

AIOS motiveren voor complexe zorg, zorg waarin onmacht wordt gevoeld, er geen garantie is dat na verdiepen ze zich ook competent voelen, lijkt mogelijk te zijn. Ten aanzien van de SDT is er geen extra pijler om AIOS te motiveren, maar is de manier waarop er gemotiveerd wordt binnen de pijler specifiek voor complexe ouderenzorg. Ondersteunende concepten voor ontrafelen zijn helpend, maar het terug integreren van deelaspecten zou nog verder ondersteund kunnen worden vanuit het onderwijs om de totaliteit van de complexiteit te blijven zien en meer competent te voelen.

Referenties:

Olle Th.J. ten Cate, Rashmi A. Kusurkar & Geoffrey C. Williams (2011)

How self-determination theory can assist our understanding of the teaching and learning

processes in medical education. AMEE Guide No. 59, Medical Teacher, 33:12, 961-973