Context / probleemstelling of aanleiding
Context/probleemstelling of aanleiding:
Activerend onderwijs nodigt studenten uit om actief te leren en in het verlengde daarvan verantwoordelijkheid te nemen voor het (levenslang) eigen leren (zelfregulatie). Studenten leren meer wanneer zij leren in context, een actieve rol vervullen in het leerproces en reflecteren op dit proces. Het nieuwe curriculum van de opleiding geneeskunde van de UvA (Epicurus), gestart in 2016, is opgezet volgens deze principes. Een belangrijke component in het onderwijs zijn de zelfststudieopdrachten (ZSO’s). Deze ZSO’s komen in het hele curriculum terug en stimuleren studenten zelfstandig of in groepjes de stof te bestuderen en kennis toe te passen. Veel ZSO’s dienen als voorbereiding op een (werk)college. De ZSO’s nemen daarmee een integrale rol in het onderwijs in, echter is nog onduidelijk in hoeverre deze ZSO’s voldoen aan de principes van activerend onderwijs.
Beschrijving van de interventie/innovatie:
We hebben op basis van literatuur1,2 een checklist ontwikkeld. Deze checklist bestaat uit 10 items waarmee op verschillende manieren de activerende en zelfregulerende principes kunnen evalueren. Een voorbeeld-item is : “Studenten worden uitgenodigd om voorbeelden te geven bij de studiestof “. Alle items worden gescoord in Excel op een puntenschaal. Een selectie van 50 ZSO’s uit twee blokken binnen alledrie de studiejaren van Epicurus is met behulp van deze checklist gescoord. De eerste 10 ZSO’s zijn gescoord door 4 beoordelaars en afwijkende scores zijn besproken om op basis daarvan tot consensus te komen.
Ervaringen/analyse van de implementatie:
De analyse laat zien dat de meeste ZSO’s principes van activerend en zelfregulerend onderwijs kennen. Toch komen sommige aspecten weinig aan de orde. Bijvoorbeeld, bij verschillende ZSO’s worden studenten maar in beperkte mate aangezet het leren zelf vorm te geven. Ook worden de opdrachten relatief weinig expliciet aan het activeren van voorkennis gerelateerd, en krijgen studenten weinig specifieke feedback.
Lessons learned (implicaties voor de praktijk):
Als activerend en zelfregulerend onderwijs een belangrijk principe is binnen het curriculum, dan is het belangrijk om expliciete en terugkerende aandacht te besteden aan deze principes in de ZSO’s.
In een curriculum dat voor een groot deel uit zelfstudie bestaat is de inzet van ZSO’s een goede manier om studenten op afstand uit te dagen met activerend en zelfregulerend onderwijs.
Referenties:
Matsuyama Y, Nakaya M, Okazaki H, Lebowitz AJ, Leppink J, van der Vleuten C. Does changing from a teacher-centered to a learner-centered context promote self-regulated learning: a qualitative study in a Japanese undergraduate setting. BMC Med Educ. 2019 May 17;19(1):152.
Loosbroek L, Willems J. Opdrachten die stimuleren tot zelfstandig leren. In: Onderwijskunde hoger onderwijs: handboek voor docenten. G. ten Dam e.a. (red). Assen: Van Gorkum, 2004.
