Context / probleemstelling of aanleiding

Context/probleemstelling of aanleiding:

Nederlandse geneeskundeopleidingen zijn voornamelijk biomedisch georiënteerd. Maatschappelijke thema’s die van invloed zijn op de gezondheid, zoals armoede en migratie, komen weinig aan bod. Hierdoor lijken studenten onvoldoende toegerust om bepaalde groepen patiënten goede zorg te bieden. Geneeskundeopleidingen hebben echter volgens de WHO de maatschappelijke plicht om het onderwijs aan te laten sluiten bij de zorgbehoeften van de samenleving (Boelen, Heck, & WHO, 1995). Ook het Raamplan 2020 benadrukt dit. Bij onderwijs in social accountability (SA) leren studenten 1) de patiënt in eigen context en omgeving behandelen, 2) samenwerken met andere zorgverleners, 3) patiënten ondersteunen zelf de regie te nemen over hun eigen gezondheid en zorg, 4) een brede psychosociale blik. In dit onderzoek wordt beoogd de volgende vraag te beantwoorden: Welke barrières en faciliterende factoren worden ervaren bij de integratie van SA in het medisch onderwijs?

Beschrijving van de interventie/innovatie:

Hiertoe werd een kwalitatief onderzoek uitgevoerd waarbij onderwijsbestuurders, onderwijsadviseurs, coördinatoren, docenten en studenten zijn geïnterviewd. De semigestructureerde interviews vonden in 2021 online plaats en duurden een half uur tot een uur. De analyse vond plaats volgens de grounded theory method. Hierbij worden een aantal hoofd- en subfactoren geïdentificeerd die worden ervaren bij de integratie van social accountability in het medisch onderwijs.

Ervaringen/analyse van de implementatie:

De volgende punten komen reeds naar voren. Ten eerste is het belangrijk om een concrete visie op SA te formuleren. Welke speerpunten van SA wil de opleiding op inzetten en welke competenties hebben studenten nodig om een maatschappelijk verantwoordelijke dokter te worden? Hierbij is het van belang dat de visie in co-creatie wordt geformuleerd met de verscheidene onderwijsactoren om draagvlak te integreren. Daarnaast is het belangrijk dat SA wordt verweven door het hele curriculum heen, zodat studenten SA niet zien als iets wat naast de klinische kennis komt, maar als een onderdeel van hun rol als arts. Tenslotte is het belangrijk dat de kennis en vaardigheden die studenten opdoen op het gebied van SA worden getoetst om de studenten te laten zien dat de opleiding het belangrijk vindt. Een vol curriculum wordt als belemmerende factor ervaren. Als SA een prominentere plek moet krijgen betekent dit dat op een ander gebied ingeboet moet worden. Ook bezit nog niet iedereen de kennis en vaardigheden om SA aan studenten te onderwijzen.

Lessons learned (implicaties voor de praktijk):

Door in te spelen op de factoren die als belemmerend en faciliterend zijn aangemerkt kunnen wij toekomstige dokters opleiden die niet alleen sterk zijn op biomedisch gebied, maar die ook hun maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen.

Referenties:

Boelen, C., Heck, J. E., & World Health Organization. (1995). Defining and measuring the

social accountability of medical schools (No. WHO/HRH/95.7. Unpublished). World Health Organization.