Context / probleemstelling of aanleiding
Probleemstelling:
In het oncologische multidisciplinaire overleg (MDO) wordt voor patiënten met kanker het optimale behandelplan besproken. Het MDO wordt wereldwijd gezien als hoeksteen voor goede kankerzorg. In Nederland streeft men er naar dat 90% van alle patiënten met kanker in een veelal tumorsoort-specifiek MDO besproken worden. Toenemende patiëntaantallen vragen om efficiënte MDO-discussies, hetgeen zowel individuele competenties (communicatie en kennis) alsook team competenties (samenwerken en leiderschap) vergt.1 Deze vaardigheden worden artsen in opleiding tot specialisten (AIOS) geacht te ontwikkelen tijdens MDO-deelname volgens het meester en gezel principe. Echter, de huidige generatie medisch specialisten die participeert in de MDO’s is niet getraind om te werken in multidisciplinair teamverband en een open teamcultuur is niet vanzelfsprekend.2 Formele scholingsprogramma’s rondom interprofessionele samenwerking ontbreken. Deze studie exploreert de belemmerende en bevorderende factoren voor het aanleren van competenties die noodzakelijk zijn voor goede MDO-participatie en inventariseert toekomstige scholingsopties.
Methode:
Een kwalitatieve studie werd uitgevoerd in de periode van mei 2018 tot mei 2019. Er werden semigestructureerde diepte interviews gehouden met medisch specialisten en AIOS van oncologische en ondersteunde specialismen participerend in MDO’s. Geïnterviewden werden doelbewust geselecteerd op basis van specialisme, regio en type ziekenhuis. Interviews werden opgenomen en verbatim getranscribeerd. Transcripten werden op inductieve wijze thematisch geanalyseerd door drie onderzoekers en interviews werden gehouden tot datasaturatie werd bereikt.
Resultaten (en conclusie):
Zestien medisch specialisten en negentien AIOS werden geïnterviewd. Er was een nagenoeg gelijke spreiding over de verschillende specialismen en ziekenhuisregio’s. Vier thema’s werden geïdentificeerd: educatieve, organisatorische, interpersoonlijke en persoonlijke factoren. De tijdsdruk in het MDO werkt hierbij belemmerend, zowel voor medisch specialisten die geen ruimte voelen voor educatieve verdieping, alsook voor AIOS die geen vragen kunnen of durven stellen. AIOS geven aan pas tegen het eind van de tumorsoort specifieke stage het benodigde inhoudelijke niveau te bereiken voor actieve deelname aan discussie. Daarnaast zijn zelfverzekerdheid, al dan niet voorbereid zijn, hiërarchie en sfeer in het MDO van invloed op het leerproces. De rol van de supervisor is voornamelijk gericht op het medisch inhoudelijke deel, interprofessionele samenwerkingscompetenties worden minder herkend als opleidingsdoel. Verdiepende scholingsprogramma’s richten zich bij voorkeur op communicatie en samenwerking. Suggesties hiervoor zijn simulatie-MDO’s voor AIOS (veilig, pauzes in kunnen lassen) of voor het hele MDO-team (bewustwording van teamklimaat). Daarnaast werd discipline overstijgend onderwijs in gedragsstijlen, vergadermanagement en pitching geopperd.
Discussie :
AIOS worden momenteel voorbereid op hun toekomstige rol in oncologische MDO’s middels observatie van supervisoren en actieve participatie. Echter, de grote tijdsdruk op MDO’s beperkt de educatieve mogelijkheden, zoals het toelichten van ingewikkelde casuïstiek of aandacht voor persoonlijke of teamcompetenties. AIOS van brede oncologische vakken lopen stages per tumorsoort, waarbij elke nieuwe stage naast nieuwe medische inhoud ook instappen in een nieuw multidisciplinair team, met telkens andere dynamiek en sfeer betekent. Persoonskenmerken van de AIOS, zoals assertiviteit en zelfverzekerdheid, bepalen de vrijheid waarbinnen zij zich bewegen in deze wisselende setting. Deze studie laat zien dat er behoeften voor geïndividualiseerde scholingsprogramma’s voor het aanleren van competenties voor adequate MDO-deelname bestaan. Vervolgstudies zouden zich moeten richten op simulatie-MDO’s met focus op interprofessionele competenties, waardoor naar verwachting niet alleen AIOS maar het hele MDO team zich verder ontwikkelt.
Referenties:
Soukup,T., et al., Successful strategies in implementing a multidisciplinary team working in the care of patients with cancer: an overview and synthesis of the available literature. J Multidiscip Healthc, 2018.11:p.49-61.Hahlweg, P., et al., Process quality of decision-making in multidisciplinary cancer team meetings: a structured observational study. BMC Cancer, 2017.17(1):p.772.
