Context / probleemstelling of aanleiding

Probleemstelling:

Er bestaan grote verschillen in de kwantiteit en kwaliteit van het klinische farmacologie (KF) onderwijs in de geneeskundefaculteiten van Europa (1). Dit heeft een duidelijke invloed op de voorschrijfvaardigheid van laatstejaars geneeskundestudenten (2). De Europese vereniging voor klinische farmacologie (EACPT) streeft er naar om het KF onderwijs in Europa te verbeteren en te harmoniseren. Een potentieel belangrijk instrument daarbij is het onderling uitwisselen van digitale onderwijsmethoden op een online samenwerkingsplatform. Uit eerder onderzoek blijkt echter dat de minderheid (31%) van de huidige onderwijsmaterialen toegankelijk is voor derden en dat slechts enkele (2%) onderwijsmethoden voldoen aan de criteria van open onderwijs (vrij te gebruiken, aan te passen en opnieuw te delen). Om van het samenwerkingsplatform een succes te maken, is het daarom belangrijk dat Europese KF docenten opener omgaan met hun onderwijsmethoden. Om de haalbaarheid hiervan te onderzoeken, stelden wij de volgende onderzoeksvragen: In hoeverre zijn docenten bereid hun materiaal te delen? Welke kansen en welke probleem zien zij voor een open onderwijsplatform en wat zijn mogelijke oplossingen hiervoor?

Methode:

Deze studie bestond uit twee delen. Voor het eerste deel werd een online vragenlijst met open vragen en Likert-type vragen gestuurd aan 393 internationale (hoofd)docenten KF van 282 geneeskunde- en farmacieopleidingen in Europa. Antwoorden op de open vragen werden thematisch geanalyseerd. Voor het tweede deel werden de (in de vragenlijst) genoemde potentiële problemen gepresenteerd op het tweejaarlijkse EACPT congres, gevolgd door een consensusvergadering over mogelijke oplossingen. Dit onderzoek werd uitgevoerd met een niet-WMO verklaring (METC VUmc) en goedkeuring van de NVMO ethical review board (2018.8.12).

Resultaten (en conclusie):

De antwoorden van 99 KF docenten van 95 universiteiten uit 26 landen werden geanalyseerd. Op één na gaven alle deelnemers aan het delen van onderwijsmateriaal voordelig te vinden. Van de 66 KF curricula die digitale methoden gebruikten, gebruikten 30 (45%) ook gedeelde onderwijsmaterialen. 50% van de deelnemers was het eens (of helemaal eens) met de stelling dat ze alleen delen, als ze er ook andere onderwijsmethoden voor terugkrijgen. Slechts 10% verwachtte dat hun instelling tegen het delen van onderwijsmateriaal is. En 85% zei niet volledig op de hoogte te zijn van de open onderwijsmaterialen die hun studenten gebruiken. De belangrijkste thema’s die als voordeel van het platform werden genoemd waren: “Toegang krijgen tot meer materialen”, “Kwaliteit van onderwijs verbeteren”, “Inspiratie opdoen” en “Het harmoniseren van curricula”. De meest genoemde potentiële problemen waren: “Taalbarrières”, “Lokale verschillen”, “investering van tijd en geld” en “Kwaliteitswaarborging”. Deze problemen werden tijdens de consensusvergadering besproken, we bereikten overeenstemming dat het platform en de onderwijsmaterialen Engelstalig zullen worden, dat ze gericht zijn op de universele principes van de klinische farmacologie die weinig verschillen tussen de landen, dat het platform gratis wordt in gebruik en aanvankelijk een beperkte omvang zal hebben en dat er een “peer-review” systeem zal worden gemaakt om de kwaliteit te borgen.

Discussie :

Deze resultaten tonen een grote bereidheid onder Europese KF docenten om materiaal meer open toegankelijk te maken. Ze geven een duidelijk overzicht van de voordelen en mogelijke problemen die Europese KF docenten verwachten bij de creatie en het gebruik van een open onderwijsplatform. Van grote toegevoegde waarde is de consensusvergadering, waarin we voor de belangrijkste problemen overeenstemming hebben bereikt over een geschikte oplossing. Deze gegevens vormen het raamwerk voor het online platform. Vanzelfsprekend zal dit na lancering worden geëvalueerd en zullen er zo nodig aanpassingen gedaan worden.

Referenties:

1) Brinkman et al Clin Pharmacol Ther. 2017 Feb;101(2):281-289.
2) Brinkman et al Clin Pharmacol Ther. 2017 Nov;102(5):815-822