Context / probleemstelling of aanleiding
Probleemstelling:
Om economische groei, werkgelegenheid, gelijke kansen en inclusie binnen Europa te stimuleren, en verbetering en harmonisatie van onderwijs te bevorderen, ondersteunt de Europese Unie transnationale curriculum innovatieprojecten door middel van projectgelden. Eén van de uitdagingen van de implementatie van transnationale curriculuminnovaties heeft betrekking op de verscheidenheid aan contexten (verschillende landen, verschillende instituten) waarin de nieuwe onderwijsmodules moeten worden opgenomen. In de literatuur wordt de belangrijke rol van context benadrukt bij curriculum veranderingen (Whitehead, 2017), maar tot op heden zijn er weinig empirisch studies die de rol van context nader hebben beschouwd. Deze studie gaat daarom dieper in op de contextuele aspecten die van invloed zijn op de implementatie van nieuw ontwikkelde onderwijsmodules, in gezondheidszorgcurricula in drie Europese landen.
Methode:
In mei en juni 2018 vonden individuele, face-to-face interviews plaats in universiteiten in Duitsland, Slowakije en Italië, met projectleiders van IMPACCT; een transnationaal curriculum innovatieproject dat onderwijsmodules voor geneeskunde en verpleegkunde studenten ontwikkelt rondom het thema ‘health literacy’ (gezondheidsvaardigheden). Daarnaast werden 5 tot 7 stakeholders geïnterviewd. We hebben een template analyse uitgevoerd, een vorm van thematische analyse, waarbij een template werd ontwikkelt op basis van thema’s en onderwerpen die in de data naar voren kwamen.
Resultaten (en conclusie):
We zagen in de contextuele aspecten twee overkoepelende thema’s waarin verschillen optraden tussen de verschillende instituten die helpend en hinderend waren voor de implementatie: 1) de drijvende krachten achter verandering en 2) de processen van verandering. De drijvende krachten achter verandering bevatte de verschillende institutionele percepties over het belang van het projectonderwerp (health literacy en sociale vaardigheden in het algemeen), verschillen in de beschikbaarheid van reeds bestaande cursussen waar de modules in zouden kunnen worden opgenomen (bijv. communicatieonderwijs), de (soms zeer negatieve) houding in de zorg (en daarmee van docenten) ten aanzien van patiënten met lage gezondheidsvaardigheden en verschillende motieven voor deelname aan het innovatieproject. De veranderingsprocessen hadden te maken met de verschillende institutionele posities van de projectleiders, de verschillende impliciete en expliciete organisatieregels, zoals het wel of niet volgen van (in)formele routes, de timing van de innovatie in het instituut en beschikbaarheid van middelen.
Discussie :
De resultaten van deze empirische studie laten zien dat elke institutionele context verschillende behoeften heeft en vraagt om verschillende benaderingen om de implementatie van onderwijsmodules mogelijk te maken. Hoewel een aantal zaken voor de hand liggend lijken, zoals timing en beschikbaarheid van middelen, zijn er ook een paar nieuwe bevindingen die belangrijk zijn om bewust van te zijn bij transnationale curriculumveranderingsprocessen. Bijvoorbeeld de (negatieve) houding van mensen jegens het onderwerp van de modules. Hoewel dit logisch klinkt, was dit voor de projectleiders soms zeer onverwachts en was het zoeken naar manieren om implementatie alsnog mogelijk te maken, wat in een aantal gevallen ook maar zeer beperkt lukte, of alleen in aangepaste vorm. De harmonisatie van onderwijs binnen de EU die wordt nagestreefd met dergelijke projecten roept dan ook vragen op (hoe haalbaar is dat?) en sluit aan bij de huidige discussies over de globalisering van onderwijs waarin spanning ontstaat tussen harmoniseren enerzijds en contextualiseren anderzijds (Bates et al 2019). Geadviseerd wordt om vroegtijdig een uitgebreide analyse te doen van de deelnemende instituten om te anticiperen op contextuele verschillen, behoeften en mogelijkheden.
Referenties:
Bates, J., Schrewe, B., Ellaway, R. H., Teunissen, P. W., & Watling, C. (2019). Embracing standardisation and contextualisation in medical education. Medical education, 53(1), 15-24.
Whitehead, C. R. (2017). Getting off the carousel: De-centring the curriculum in medical education. Perspectives on medical education, 6(5), 283-285.
