Context / probleemstelling of aanleiding
Context/probleemstelling of aanleiding:
Diversiteit is sinds 2011 deel van het curriculum aan de Faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen (Universiteit Antwerpen). Afgelopen decennium is het diversiteitonderwijs enorm geëvolueerd, waarbij er zowel ingezet wordt op vaardigheden, kennis én bewustzijn. Dit wordt behartigd binnen ervaringsgerichte communicatietrainingen in de Klinische Lijn en plenaire lessen binnen de Lijn Arts en Maatschappij. We beseffen dat een diversiteitscurriculum enkel werkt als het ingebed zit in een brede (universiteits)context waarbij er aandacht is voor inclusie en gevoelens van belonging. Navigeren tussen deze verschillende componenten is een interessante doch complexe uitdaging.
Beschrijving van de interventie/innovatie:
Door de uitdagingen en spanningsvelden worden we als lesgevers gestimuleerd om constant de leerdoelen, methodiek en inhoud van het aanbod in vraag te stellen.
Na literatuurstudie en door de input van een lopend PhD-onderzoek, kiezen we duidelijk voor een ervaringsgerichte aanpak doorheen heel het diversiteitscurriculum.
Tijdens de communicatielessen in het eerste jaar gebruiken we drie visuele reflectie-tools die vanuit ervaringsgerichte oefeningen worden geïntroduceerd. Het gaat over de caleidoscoop, ijsberg en communicatiekompas. Deze tools worden doorheen de communicatielessen in alle jaren van de opleiding geneeskunde gebruikt.
In de plenaire meer kennisgerichte lessen komen deze tools ook aan bod en geven ze een kader voor de theorie. We nodigen daarnaast gastsprekers en ervaringsdeskundigen (vanuit bv armoede-organisaties) uit die vanuit hun verhaal de theorie levendig maken.
Er is een ervaringsgerichte aanpak voor de verdere ontwikkeling van het diversiteitscurriculum. Obv de input van studenten en collega’s wordt het curriculum voortdurend bijgesteld. Het belang om ruimte te creëren voor een ‘thuisgevoel’ van studenten binnen de universiteit is hierdoor ook onder de aandacht gekomen en zal ons curriculum verder stroomlijnen.
Ervaringen/analyse van de implementatie:
In de periode van 2017-2021 hebben er 3 focusgroepen en 8 semi-gestructureerde interviews met studenten plaats om de impact van de curriculum-aanpassingen te onderzoeken. De multidisciplinaire teamvergadering van het communicatieteam en de werkgroep Diversiteit binnen de faculteit zijn belangrijke plekken om verschillende stemmen te horen en te blijven reflecteren over de keuzes die er gemaakt worden rond het curriculum.
De ervaringsgerichte insteek blijft de rode draad doorheen het proces en uitwerken van het curriculum. Discussiepunten die naar voren komen zijn:
de nood aan blijvende training en intervisie van lesgevers. Het gebruik van de tools zonder dat het ‘rigide’ instrumenten worden en het leren omgaan met weerstand zowel bij studenten als bij collega-lesgevers rond het thema ‘diversiteit’.
Lessons learned (implicaties voor de praktijk):
Eén van de belangrijkste conclusies is: ervaringsgericht leren staat centraal om bewustzijnswording en het ‘omgaan’ rond/met diversiteit (referentiekaders, identiteit, privileges, …) te faciliteren. Dit moet gebeuren in zowel vaardighedenonderwijs, Arts en Maatschappij als op meso-niveau – de context van de universiteit om het gelijke kansen onderwijs voor zowel studenten als toekomstige patiënten te waarborgen.
Referenties (max. 2):
George RE. How to better teach and evaluate diversity education in the NHS and Health Educational Institutions in the UK. [Doctoral dissertation]. Leicester: University of Leicester; 2017. pp 1-32.
Vasquez Guzman CE, Sussman AL, Kano M, Getrich CM & Williams RL. A Comparative Case Study Analysis of Cultural Competence Training at 15 U.S. Medical Schools. Academic medicine : journal of the Association of American Medical Colleges. 2021;96(6):894–899.Available from https://doi.org/10.1097/ACM.0000000000004015
