Context / probleemstelling of aanleiding

Probleemstelling (inclusief theoretische onderbouwing en onderzoeksvraag/vragen):

Opleiden van artsen op de werkplek vindt plaats in toenemend complexe omstandigheden [1]. Hoewel binnen het medisch onderwijs onderzoek is gedaan naar de invloed van complexiteit van zorg op het leren en opleiden [2], is er een lacune met betrekking tot de extramurale zorg. In deze studie onderzochten wij hoe door artsen in opleiding tot specialist (AIOS) en supervisoren in de extramurale zorg complexiteit wordt ervaren. De resultaten van deze studie zouden kunnen bijdragen aan verbetering van de begeleiding en supervisie van AIOS in complexe situaties.

Methode:

Vanuit een constructivistisch paradigma, kozen we de “Rich Pictures techniek’ om ervaringen van AIOS en hun opleiders in kaart te brengen. Deelnemers werden benaderd via opleidingsinstituten en geïncludeerd middels doelgericht samplen, totdat we voldoende data hadden verzameld voor het beantwoorden van onze onderzoeksvraag. Data werd verzameld middels semigestructureerde interviews die volgden op het maken van tekeningen van complexe zorgsituaties, welke in het interview werden besproken. De tekeningen en interviews werden op iteratieve wijze geanalyseerd, zowel individueel door onafhankelijke onderzoekers als in groepsverband tijdens “Gallery walks”. Er werd een inductieve thematische analyse uitgevoerd. Door overleg bereikten de onderzoekers consensus.

Resultaten (en conclusie):

De deelnemers bestonden uit 6 AIOS en 6 opleiders ouderengeneeskunde en 2 AIOS en 3 opleiders huisartsgeneeskunde. Uit hun tekeningen en interviews kwam complexiteit naar voren als een ingewikkeld samenspel van multipele problemen van patiënten in meerdere domeinen. Het netwerk van de verschillende systemen en spelers rond de patiënten en hun interactie en verhouding tot elkaar heeft grote invloed. Hierin konden de volgende thema’s worden onderscheiden (tussen haakjes worden onderdelen van de tekeningen beschreven):
– grote variëteit aan betrokken spelers en systemen (patiënten, zorgverleners, familie en andere partijen/instanties)
– multipele medische problematiek (medische symbolen, hulpmiddelen, organen)
– transities (verplaatsingen, pijlen, voertuigen en gebouwen)
– communicatie en bijkomende emoties (kruizen, hartjes, vraagtekens, telefoons en gedachtenballonnen)
– tijdsdruk (klokken)
– coaching van AIOS —alleen voor opleiders— (relatie tussen opleider en AIOS)

Discussie (beschouwing resultaten en conclusie in het kader van de theorie):

AIOS en supervisoren in de extramurale zorg ervaren complexiteit als een ingewikkeld samenspel van multipele problemen van patiënten in meerdere domeinen. Het netwerk van de verschillende systemen en spelers rond de patiënten en hun interactie en verhouding tot elkaar heeft grote invloed. Literatuur in het medisch onderwijsveld over complexiteit beschrijft met name medische, psycho-sociale en intrasystemische elementen. Uit ons onderzoek blijkt dat ook intersystemische factoren bijdragen aan hoe AIOS en supervisoren in de extramurale zorg complexiteit ervaren. De praktische betekenis van deze bevinding voor de opleidingspraktijk vereist nader onderzoek. Wij concluderen dat het onderkennen van intersystemische complexiteit als factor die bijdraagt aan zorgcomplexiteit zowel voor AIOS als opleiders in de extramurale zorg belangrijk is als een eerste stap om het opleiden en leren op de werkplek te verbeteren, en daarbij ook optimale patiëntenzorg te kunnen leveren.

Referenties:

1. Plsek PE, Greenhalgh T. Complexity science: The challenge of complexity in health care. 2001;323(7313):625-628.

2. Ogden et al. Examining the nexus between medical education and complexity: a systematic review to inform practice and research. BMC Medical Education (2023) 23:494

https:

//doi.org/10.1186/s12909-023-04471-2