Context / probleemstelling of aanleiding
Context/probleemstelling of aanleiding:
Samenwerkend leren, gegrond in het sociaal constructivisme, is een belangrijk aspect van de student-activerende onderwijsvormen die toegepast worden in medische curricula. Dit type onderwijs wordt, mede door de ervaringen tijdens de coronapandemie, ook steeds meer online toegepast. Online kan samenwerkend leren lastig zijn door de psychologische en communicatieve afstand die studenten kunnen ervaren. Het is daarom belangrijk dat de docent aandacht besteedt aan het faciliteren van contact en het verminderen van de zogenaamde ‘transactional distance’ (Moore 2013). Het doel van dit systematische literatuuronderzoek was inzicht krijgen in de strategieën die docenten kunnen inzetten om online samenwerkend leren te faciliteren. We zijn hiervoor uitgegaan van het Community of Inquiry model (COI) wat stelt dat betekenisvol leren in online onderwijs bereikt kan worden door het ontwikkelen van drie ‘presences’: social presence, cognitive presence en teaching presence. Voor de vormgeving van teaching presence zou de docent zich moeten richten op 5 elementen, te weten 1. Design and organization</i>; 2. Creating and sustaining a learning community</i>; 3. Facilitating discourse</i>; 4. Scaffolding learning</i>; 5. Direct instruction (Redmond & Lock, 2006).
Beschrijving van de interventie/innovatie:
Een systematische search in de Psychinfo, ERIC en Scopus databases in november 2020 leverde 525 artikelen op. Inperking tot artikelen die specifiek keken naar de rol van de docent in online samenwerkend leren leverde een set van 17 artikelen op. Uit deze set artikelen zijn 40 strategieën geïdentificeerd die relateren aan de 5 elementen van ‘teaching presence’.
Ervaringen/analyse van de implementatie:
Veruit de meeste strategieën (70%) gingen over de rol van de docent bij het ontwerpen, vormgeven en organiseren van online onderwijs (voorafgaand aan het vak). Voorbeelden van effectieve strategieën zijn het gebruik van collaboration scripts en het inzetten van digitale tools. Er zijn minder strategieën gedestilleerd die gaan over de rol van de docent tijdens het aanbieden van een vak, zoals het faciliteren van gesprekken tussen studenten (18%), het creëren en behouden van een ‘leercommunity’ (10%) en scaffolding van het leren (5%). Dit kan komen doordat het geïncludeerde onderzoek (2011 tot 2020) vooral is toegespitst op asynchrone activiteiten terwijl er weinig gevonden is ten aanzien van synchrone activiteiten.
Lessons learned (implicaties voor de praktijk):
Er is dus behoefte aan meer onderzoek naar de rol van de docent tijdens synchroon online samenwerkend leren.
Referenties (max. 2):
Moore, M.G. (2013). The theory of transactional distance. In M.G. Moore (Ed.) Handbook of distance education (3rd ed). New York, NY: Routledge.
Redmond, P. & Lock, J.V. (2006). A flexible framework for online collaborative learning. Internet and Higher Education, 9, pp. 267-276.
