Context / probleemstelling of aanleiding

Probleemstelling (inclusief theoretische onderbouwing en onderzoeksvraag/vragen):

Nascholing is voor veel medisch-professionals verplicht. Recent onderzoek meldt dat nascholingsactiviteiten vaak onvoldoende aansluiten bij de praktijk en worden beschouwd als een noodzakelijk kwaad. Om de zorg te verbeteren en samen te blijven leren zijn interventies nodig waarvan professionals met plezier leren, die goed aansluiten bij de praktijk. Bij audit en feedback (A&F) wordt geaggregeerde zorgdata teruggekoppeld aan betrokken professionals. Dit vormt aanleiding tot reflectie en tot verbeteren van zorg. Toevoegen van een sociale factor aan A&F lijkt het effect te vergroten.(1) Dit kan bijvoorbeeld door geaggregeerde zorgdata te bespreken met collega’s. We weten echter nog onvoldoende hoe dit samen leren met behulp van zorgdata werkt. Daarom formuleerden wij de volgende onderzoeksvragen: Hoe leert een groep zorgprofessionals van het gezamenlijk bespreken van A&F? Wat werkt voor wie in welke context?

Methode:

We kozen voor een realist review, die we in drie rondes hebben uitgevoerd.(2) In ronde 1 zochten we in de medisch-onderwijskundige literatuur naar artikelen over het gezamenlijk leren van A&F door eerstelijns zorgprofessionals, om een initiële programmatheorie (IPT: een eerste hypothese) te vormen. Omdat hieruit weinig rijke artikelen opkwamen, verrichtten we in ronde 2 een search in de bredere onderwijskundige literatuur. Op basis hiervan ontwikkelden we onze IPT, die we toetsten in een kleine groep experts binnen de eerstelijnszorg. Belangrijke contextfactoren bleken onderlinge afhankelijkheid, veiligheid van het leerklimaat en eigen zeggenschap over de gehanteerde normen. Deze IPT verfijnden we, volgens realist richtlijnen, door een systematische literatuursearch (ronde 3) van de medisch-wetenschappelijke literatuur, die 1764 artikelen opleverde. Twee onderzoekers werkten onafhankelijk aan de screening, en de codering van de uiteindelijk 51 relevant bevonden artikelen, op zogenaamde context-interventie-mechanisme-outcome-configuraties (CIMO’s). De twee onderzoekers bereikten consensus over de relevante CIMO’s, eventueel met behulp van een derde onderzoeker. Het hele onderzoeksteam bereikte consensus over de uiteindelijke resultaten.

Resultaten (en conclusie):

De geïncludeerde artikelen beschreven steeds gedeelten van CIMO’s, waarmee we onze IPT konden verfijnen, uitkomend op drie pijlers: onderlinge afhankelijkheid, veilig leerklimaat en herkennen van feedback. Aanwijzingen dat onderlinge afhankelijkheid een belangrijke factor is bij het bespreken van A&F in een groep, baseren we op de bevinding dat er verschillende leeropbrengsten werden gezien naarmate onderlinge afhankelijkheid toenam. Het belang van veiligheid van het leerklimaat vonden we terug in onder andere de aanwezigheid van sociale druk, die zowel een positieve als negatieve werking kon hebben. Bij het thema al dan niet herkennen van feedback, speelde het groepsproces een belangrijke rol voor het verdere verloop van de bijeenkomst.

Discussie (beschouwing resultaten en conclusie in het kader van de theorie):

De bestaande literatuur schetst in grove lijnen een antwoord op onze onderzoeksvragen. Wij konden delen van onze IPT verfijnen, bevestigen en aanpassen. Andere delen konden niet aangepast worden, omdat er onvoldoende gepubliceerd wordt over de manier waarop het groepsproces werkt bij A&F. Onze resultaten tonen dat onder andere onderlinge afhankelijkheid van grote invloed is op samen leren van zorgdata. Toch wordt er in de literatuur over A&F op dit moment nog te veel nadruk gelegd op het individuele handelen van de arts en te weinig op het samen leren en samenwerken van medische professionals. Om van de schets die ons onderzoek oplevert, een definitief portret te kunnen maken, is het noodzakelijk dat er meer medisch-onderwijskundig onderzoek plaatsvindt naar samen leren met behulp van zorgdata.

Referenties:

Ivers N, Jamtvedt G, Flottorp S, et al. Audit and feedback: effects on professional practice and healthcare outcomes. Cochrane Database of Systematic Reviews 2012, Issue 6.Art.No.:CD000259.Pawson R, Greenhalgh T, Harvey G, Walshe K. Realist review-a new method of systematic review designed for complex policy interventions. J Health Serv Res Policy. 2005;10(1):21-34