Context / probleemstelling of aanleiding

Probleemstelling (inclusief theoretische onderbouwing en onderzoeksvraag/vragen):

Huisartsen hebben steeds vaker te maken met complexe zorg door de bevolkingsvergrijzing en zorg die verplaatst wordt van tweede naar de eerste lijn. Door deze complexiteit neemt het aantal verschillende eerstelijnsprofessionals dat samenwerkt rondom de patiënt toe. Dit vraagt om effectief samenwerken vanuit één visie en zorgplan, aangeduid met de term ‘interprofessioneel samenwerken’. Huisartsen voelen zich onvoldoende voorbereid voor het bieden van interprofessionele zorg. Het leren interprofessioneel samenwerken komt niet expliciet aan bod tijdens de huisartsopleiding. Het werkplekleren biedt interprofessionele leerkansen, want huisartsen in opleiding zijn een jaar op dezelfde werkplek en werken daar samen met verschillende disciplines. Deze kansen worden op dit moment onvoldoende benut. In eerder onderzoek is een profiel ontwikkeld voor de competentie interprofessioneel samenwerken van de huisarts (Duijn et al, 2022). Dit competentieprofiel bestaat uit drie thema’s: Professionele identiteitsontwikkeling en roldefinitie, ontwikkelen en uitvoeren van een gezamenlijk zorgplan en het initiëren en onderhouden van interprofessionele samenwerkingsverbanden. We hebben echter maar beperkt inzicht op de leerbehoeften en –kansen die de werkplek biedt om deze competenties te verwerven. Het doel van deze studie is te onderzoeken welke leerbehoeften en –kansen bij huisartsen in opleiding, hun opleiders en andere eerstelijns zorgprofessionals er zijn om te leren interprofessioneel samen te werken op de werkplek.

Methode:

Er werden 8 groepsinterviews gehouden met per groep een huisarts in opleiding, de opleider en een samenwerkend zorgprofessional. Het maken van individuele contextmappen (collages) gaf inzichten in (on)bewuste ervaringen en gedachten over het interprofessioneel samenwerken. De leerbehoeften en –kansen werden geëxploreerd middels semigestructureerde interviews, waarin de drie thema’s van het competentieprofiel ter sprake kwamen. De kwalitatieve interviews werden geanalyseerd middels een conventionele content analyse. Het includeren werd gestaakt na het bereiken van datasaturatie.

Resultaten (en conclusie):

Binnen het competentieprofiel ligt de leerbehoefte voornamelijk in het thema ‘interprofessionele identiteitsontwikkeling en roldefinitie’. Deelnemers gaven aan dat het kennen van de samenwerkingspartners nodig is om tot passende gezamenlijke besluitvorming en duidelijk verwachtingsmanagement te kunnen komen. Daarnaast noemden deelnemers dat competentieontwikkeling gewenst is in efficiëntie, leiderschap en taak delegatie ten behoeve van een doelmatige en effectieve samenwerking. De deelnemers vonden dat het initiëren en onderhouden van samenwerkingsverbanden voor de meeste huisartsen in opleiding een brug te ver is. Daarnaast bleek dat het evalueren van samenwerkingsverbanden nauwelijks gebeurt, maar dat deelnemers daar positief tegenaan kijken en er meerwaarde in zien. Zowel door opleiders als huisartsen in opleiding werd het ouderen-MDO vaak genoemd als rijke leeromgeving voor het leren interprofessioneel samenwerken.

Discussie (beschouwing resultaten en conclusie in het kader van de theorie):

De vroege fase van interprofessioneel samenwerken omvat elkaar leren kennen om vanuit daar te komen tot een gezamenlijke besluitvorming. In de latere fase komen ook het initiëren en onderhouden van samenwerkingsverbanden aan bod, maar dit is niet het niveau wat iedere huisarts in opleiding zal bereiken. Huisartsen in opleiding verschillen onderling in hun leerbehoeften. Daardoor zijn er variërende praktische tools nodig ter ondersteuning van ieders ontwikkeling in samenwerkingscompetenties. Ook de huisartsopleiders en het opleidingsinstituut moeten gefaciliteerd worden om dit leerproces van de huisarts in opleiding te kunnen ondersteunen. Door het ontwikkelen en aanbieden van een educatieve toolbox interprofessioneel samenwerken op de werkplek, waar ook aandacht aan wordt besteed tijdens de terugkomdag, kunnen huisartsen in opleiding ondersteund worden om hun interprofessionele samenwerkingscompetenties bewust verder te ontwikkelen.

Referenties:

Duijn, S., van Dijk-de Vries, A., Scherpbier-de Haan, N. D., Dolmans, D. H., Muris, J. W., & van Bokhoven, M. A. (2022). Reaching consensus on GP interprofessional competencies: a nominal group study. BJGP open, BJGPO.2021.0243. Advance online publication. https://doi.org/10.3399/BJGPO.2021.0243

van Dongen, J. J., van Bokhoven, M. A., Daniëls, R., Lenzen, S. A., van der Weijden, T., & Beurskens, A. (2017). Interprofessional primary care team meetings: a qualitative approach comparing observations with personal opinions. Family practice, 34(1), 98–106. https://doi.org/10.1093/fampra/cmw106