Samenvatting
Inleiding: Er bestaat onduidelijkheid in de medische onderwijskundige wereld over het begrip ‘professionaliteit’. Deze onduidelijkheid vertaalt zich ook in wat geleerd en getoetst moet worden. De omschrijving die de CanMEDS (Canadian Medical Education Directions for Specialists) geeft wordt als te beperkt gezien. In dit artikel wordt getracht het begrip professionaliteit te definiëren vanuit de taken die een (medische) professional vervult binnen de samenleving met hieraan gekoppeld de consequenties voor het onderwijs en toetsing.
Methode: Door middel van een literatuurstudie is onderzoek verricht naar de opvattingen over de rol en betekenis van de professie en de professional.
Resultaten:Uit de literatuur blijkt dat de betekenis van de professionaliteit in de kern dezelfde is voor alle beroepsgroepen maar afhankelijk is van context, cultuur en het tijdsgewricht. Dit verklaart waarom er zoveel spraakverwarring rondom het begrip professionaliteit bestaat. Het is dan ook een dynamisch begrip! Het vastleggen van een definitie met betrekking tot het begrip professionaliteit kan dus niet anders dan globaal en is gebonden aan een bepaalde tijd en context. Uit de studie blijkt eveneens dat het geheel aan professionele taken deel uitmaakt van alle competenties die door de CanMEDS worden beschreven. Derhalve wordt gepleit voor een alternatief CanMEDS model waarbij het begrip professionaliteit alle overige CanMEDS competenties omvat.
In dit artikel worden verschillende beroepsrollen van de professional genoemd. Hierbij worden onderscheiden: de professional als individuele zorgverlener, de professional als lid van een (behandel)team, de professional binnen de context van de organisatie en de professional binnen de context van de maatschappij. Elke rol heeft specifieke kenmerken die een beroep doen op specifieke aspecten van professionaliteit. Dit betekent ook dat het leren en toetsen van professionele vaardigheden afhankelijk hoort te zijn van de rol(len) die de professional bekleedt. Dit artikel biedt aan de hand van concrete situaties op de werkvloer inzicht in de vele mogelijkheden die er zijn voor het bespreken van aspecten van professionaliteit.
Conclusie:Professionaliteit kan gezien worden als een competentie die alle andere competenties omvat. Deze opvatting wordt reeds langer door de (medische) beroepsgroep bepleit. Alles wat onderwezen en getoetst wordt valt onder dit begrip, waarbij het aspect van de professionaliteit dat benadrukt wordt wel afhankelijk is van de rol die de professional vervult. Belangrijk is dat professionaliteit in een voor het beroep realistische context wordt onderwezen en getoetst. (Luijk SJ van, Mook WNKA van, Oosterhout, WPJ van. Het leren en toetsen van professionaliteit. Tijdschrift voor Medisch Onderwijs 2009;28(3):107–118.)
Summary
This article looks at the different meaning of the term ‘professional’ and ‘professionalism’ in different contexts. Within medical schools the term ‘professional behaviour’ is used with reference to the behaviour students are expected to show when performing in a team, during group work and on the wards.
Within the context of postgraduate specialist training ‘professional’ and ‘professionalism’ refer to one of the competencies of the CanMEDS model which has been adopted by all the specialities in the Netherlands. This article compares the CanMEDS definition of professional and professionalism with definitions used in other disciplines. From this comparison it appears that other disciplines define professionalism more broadly as comprising all the competencies of the CanMEDS model. Based on a review of the literature, the authors arrive at the following defintion of a professional.
A professional is a person who has acquired specialised knowledge and skills through intensive training, study and experience and is able to apply these in accordance with the rules and regulations of the profession, organization or government, which are accountable for all the actions of professionals to the different parties concerned. This is determined by the culture, the context and the time in which the professional is active. This implies that ‘professionalism’ is a dynamic concept! The definition of a professional is thus dependent on context, time and culture.
In different contexts different aspects of professionalism are manifested. The authors distinguish four roles of professionals; the professional working as an individual, the professional working in a team, the professional working within an organization and the professional as a member of the society. Various roles can be appropriate in a certain context. For all the different roles different teaching and assessment methods can be applied. (Luijk SJ van, Mook WNKA van, Oosterhout WPJ van. Teaching and assessing professionalism. Dutch Journal of Medical Education 2009;28(3):107–118.)
