Samenvatting

Inleiding: Bij medische vervolgopleidingen staat het leren op de werkplek centraal. Er is nog weinig bekend over de manier waarop assistenten in opleiding tot specialist (aios) op de werkplek leren hun werkzaamheden uit te voeren. Bij de huisartsopleiding in Groningen is daarom onderzoek gedaan naar de leervormen die aios gebruiken bij het leren consultvoeren, hoe deze samenhangen en welke rol werk en flankerend onderwijs hierin spelen.

Methode: Semi-gestructureerde diepte-interviews bij aios huisartsgeneeskunde die geanalyseerd zijn volgens een Grounded Theory benadering. Een initiële codeset werd ontleend aan een samenvatting van de leertheorieën rond leren door volwassenen en aan de opbouw van de opleiding.

Resultaten: Het blijkt dat bij het consultvoeren alle leervormen onder de koepel ‘Leren door sociale interactie’ zijn onder te brengen. Binnen die koepel ervaren aios vier leervormen: 1) leren door te doen, 2) model- of observatieleren, 3) leren door verwerking van theorie en 4) leren door reflectie.

Bij het leren consultvoeren fungeren ‘leren door reflectie’ en ‘leren door te doen’ als vliegwiel. Via reflectie drijven ‘model- of observatieleren’ en ‘leren door verwerking van theorie’ het vliegwiel aan. Flankerend onderwijs grijpt direct of indirect (via 2 en 3) aan op het leren door reflectie en het werk leidt direct tot leren door reflectie.

Conclusie en beschouwing: Het onderzoek levert een empirisch gefundeerd model voor leren consultvoeren door aios huisartsgeneeskunde. Het resultaat is praktisch bruikbaar, maar geeft ook aanleiding tot verder onderzoek. (Meijerink AM, Boendermaker PM, Bolhuis S, Pols J. Een explorerend kwalitatief onderzoek naar het leren consultvoeren door huisartsen in opleiding. Tijdschrift voor Medisch Onderwijs 2008;27(1):5-13.)

Summary

Introduction: Workplace learning is a central feature of postgraduate medical education but little is known about how trainees learn to perform tasks and activities. In the general practice training programme of Groningen University Medical Center, we investigated: (1) different approaches used by trainees in learning consultation skills, (2) the relationship between these different approaches and (3) the roles of work and of formal education in this. Method: We performed and analysed semi-structured in depth interviews with general practice trainees and used a grounded theory approach for the content analysis. We derived an initial set of codes from a review of theories of adult learning and from the training programme.

Results: Learning through social interaction is the overarching concept in learning how to conduct a consultation. Trainees use four learning strategies: (1) learning by doing, (2) modelling or observational learning, (3) learning by processing theory and (4) learning by reflection.

The acquisition of consultation skills is driven by learning by doing and by learning by reflection. Mediated by reflection, modelling or observational learning and learning by processing theory are the driving forces of the learning process. Formal training is directly or indirectly related to learning by reflection (via 2 or 3), whilst working leads directly to learning by reflection.

Conclusion: It proved possible to develop an empirical model of how general practice trainees acquire consultation skills. This model is of practical importance but at the same time raises further research questions. (Meijerink AM, Boendermaker PM, Bolhuis S, Pols J. A qualitative exploratory study of how general practice trainees acquire consultation skills. Dutch Journal of Medical Education 2008;27(1):5-13.)